Tại sao trẻ thường thiếu cùng lúc sắt và kẽm?

Trẻ thường thiếu sắt và kẽm cùng lúc

Sau 2 năm bùng phát dịch COVID-19, thời gian qua liên tục ghi nhận diễn biến bất thường các dịch bệnh về hô hấp, tiêu hóa, sốt xuất huyết, tiêu chảy… ở trẻ nhỏ. Đây là hậu quả của tình trạng nợ miễn dịch. Nguyên nhân do trẻ không được tiếp xúc thường xuyên với virus, vi khuẩn nên không có được hệ miễn dịch phù hợp.

Thiếu hụt miễn dịch khiến trẻ dễ mắc bệnh và có biểu hiện nặng hơn. Đặc biệt, phải kể đến tình trạng “đói” vi chất dinh dưỡng đặc biệt là sắt và kẽm cũng ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của trẻ.

Theo kết quả Tổng điều tra Dinh dưỡng toàn quốc (2018-2020), khoảng 58% trẻ em trong nhóm từ 6 đến 59 tháng tuổi bị thiếu kẽm. Trẻ thiếu sắt thường đi đôi với thiếu kẽm và ngược lại.

Nghiên cứu của cuộc điều tra dinh dưỡng Đông Nam Á (SEANUTS) cũng chỉ ra rằng bữa ăn hàng ngày của trẻ em Việt Nam thiếu đến 50% nhu cầu vi chất điển hình là kẽm và sắt.

PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thúy, Trưởng bộ môn Nhi, Trưởng khoa Nhi, Đại học Y Hà Nội phân tích, sắt tham gia vào quá trình sản sinh ra các tế bào miễn dịch lympho T - giúp chống lại sự tấn công của virus, vi khuẩn. Vì thế, khi cơ thể trẻ bị thiếu sắt, hệ miễn dịch sẽ suy giảm.

Trong khi, kẽm cũng đóng vai trò quan trọng với hệ miễn dịch vì kẽm vừa là thành phần, vừa là xúc tác tăng cường sản xuất ra các yếu tố miễn dịch, từ đó tạo một hệ thống phòng thủ giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.

Trẻ dễ cáu gắt là biểu hiện của thiếu sắt và kẽm

Một số biểu hiện cho thấy trẻ đang bị thiếu sắt, kẽm:

- Suy giảm đề kháng, trẻ dễ ốm vặt

- Da tái, da xanh, niêm mạc nhợt

- Móng tay, móng chân mỏng

- Lưỡi khô, dễ bị sưng viêm

- Mệt mỏi, hay ngáp vặt, buồn ngủ, học tập thiếu tập trung, dễ cáu gắt

- Tóc móng giòn dễ gãy, móng tay có những khía, hoặc vạch trắng

- Rối loạn giấc ngủ

- Kém hấp thu, chậm tăng cân

- Chậm phát triển chiều cao

- Dễ mắc các bệnh về da mẩn ngứa và dị ứng

PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thúy khuyến cáo, để trẻ phát triển khỏe mạnh, cha mẹ cần lưu ý vấn đề nhân đôi đề kháng, nhân đôi miễn dịch. Theo đó, điều quan trọng nhất, phát triển bền vững lâu dài là từ dinh dưỡng, tăng cường đề kháng qua đường ăn uống.

Cụ thể, trẻ dưới 6 tháng tuổi cần được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ, sữa mẹ có nhiều kháng thể. Trên 6 tháng tuổi, cha mẹ cần cho trẻ ăn đa dạng hợp lý, cân bằng 4 nhóm thực phẩm chính đạm, đường, chất béo để duy trì năng lượng, đủ các vitamin và khoáng chất để tăng sức đề kháng cho trẻ.

Trong đó, chú ý tăng cường thực phẩm giàu vi chất quan trọng trong tăng cường đề kháng như kẽm, sắt… có trong thịt bò, tôm, cua, ghẹ, gan động vật… và thực phẩm giàu vitamin A, C, E… như cam, quýt, bưởi, các loại rau xanh.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thúy, chế độ ăn không đáp ứng đủ cho nhu cầu hàng ngày các vi chất dinh dưỡng cần thiết nên phải bổ sung kịp thời. Đặc biệt, sắt và kẽm có vai trò rất quan trọng với hệ miễn dịch. Chế độ ăn của trẻ thường không cung cấp đủ sắt kẽm do hấp thu thấp, trẻ còn dễ bị nhiễm giun sán, rối loạn tiêu hóa thường xuyên dẫn đến giảm hấp thu sắt, kẽm.

“Nhiều trẻ chỉ thích ăn rau không thích ăn thịt cá, ngược lại có trẻ không ăn rau. Điều này là không nên. Chế độ ăn phải bền vững phù hợp với lứa tuổi, phù hợp với đường ruột của trẻ. Khẩu phần không cung cấp đủ thì cần bổ sung vi chất như sắt, kẽm”, PGS.TS Nguyễn Thị Diệu Thúy cho biết.