Ai cũng biết có tới 18 đời vua Hùng, thế nhưng 10/3 là giỗ vị vua nào?

Ai cũng biết rằng, Giỗ tổ Hùng Vương là dịp để quốc gia nhằm tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn của con cháu Đại Việt trước công lao dựng nước của các vua Hùng. 

Thế nên cứ vào ngày mồng 10 tháng 3 (âm lịch), người người nô nức hướng về Đền Hùng để dâng lễ, thắp hương, bày tỏ lòng thành kính và tưởng nhớ cội nguồn dân tộc. 

Theo truyền thuyết, nước ta có 18 đời vua Hùng. Vậy nhưng có bao giờ bạn tự hỏi, ngày Giỗ tổ Hùng Vương 10/3 này là giỗ vị vua nào không?

Ngược dòng lịch sử tìm hiểu cội nguồn dân tộc

Truyền thuyết kể rằng Kinh Dương Vương lấy Long Nữ sinh ra Lạc Long Quân. Lạc Long Quân sau đó kết duyên cùng Âu Cơ sinh ra Hùng Vương.

Điều đó có nghĩa, Hùng Vương là cháu đích tôn của Kinh Dương Vương. Theo logic, thì Giỗ Tổ chính là giỗ Kinh Dương Vương. 

Một số tài liệu lịch sử có ghi lại, ngày Giỗ Tổ đã có cách đây 2.000 năm. Dưới thời Thục Phán – An Dương Vương, cột đá thề đã được dựng trên núi Nghĩa Lĩnh, ghi rõ: "Nguyện có đất trời lồng lộng chứng giám, nước Nam được trường tồn lưu ở miếu Tổ Hùng Vương, xin đời đời trông nom lăng miếu họ Hùng và gìn giữ giang sơn mà Hùng Vương trao lại; nếu thất hẹn, sai thề sẽ bị gió giăng, búa dập".

Các đời vua khác sau này cũng dựa vào cột đá thề đó mà ghi nhớ, khẳng định vai trò của thời đại các vua Hùng đã xây dựng giang sơn.

Vì vậy, hàng năm, họ đã dành ra một ngày để tưởng nhớ những người đã xác lập và xây dựng lên đất nước - là các vua Hùng nói chung.

Trước đây, người dân không có tục đi lễ trong một ngày, hay cụ thể là ngày 10/3 âm lịch mà thường chọn ngày tốt theo bản mệnh từng người và đến lễ các vua Hùng suốt năm. Thời điểm đông nhất thường rơi vào tháng đầu năm, mùa xuân chứ không ấn định ngày nào.

... và lý do ngày 10/3 được chọn là ngày Giỗ tổ?

Do mỗi người lại đi lễ Tổ vào một ngày khác nhau, thời gian lễ bái thường kéo dài liên miên nên vừa tốn kém tiền của lại không bày tỏ được rõ lòng thành kính, tập hợp được lòng dân...

Lễ cúng Tổ ở địa phương thì lại được cử hành vào ngày 12/3 âm lịch kết hợp với thờ Thổ kỳ. 

Thế nên, Tuần phủ Phú Thọ ông Lê Trung Ngọc vào năm 1917 (Niên hiệu Khải Định năm thứ nhất) đã làm bản tấu trình lên Bộ Lễ, xin định lệ lấy ngày 10/3 âm lịch hàng năm làm ngày Quốc tế. 

Từ đó về sau, cứ vào ngày 10/3 nhân dân cả nước lại hướng về vùng đất Cội nguồn - xã Hy Cương, Lâm Thao, Phú Thọ để tôn vinh công lao của các vị vua Hùng.

Nguồn tham khảo: Hùng Vương và Lễ Hội Đền Hùng-NXB Hội nhà văn, ĐH Lạc Hồng