Dưới đây là chia sẻ của chị Phạm Nguyệt Anh, 42 tuổi, hiện sống tại TP HCM về sai lầm trong chi tiêu của gia đình mình.
Vợ chồng tôi kết hôn năm 2003. Lúc đó, chúng tôi được bố mẹ chồng cho 122m2 đất, hai vợ chồng xây một ngôi nhà 2 tầng với diện tích 30m2, còn lại thì xây 8 căn phòng trọ cho thuê. Thời đó, chúng tôi cho thuê 500.000 đồng/phòng. Khi giá cả tiêu dùng tăng lên thì giá phòng cũng tăng lên, hiện giờ là 1,6 triệu/phòng/tháng. Thu nhập từ phòng trọ đảm bảo cho chúng tôi một cuộc sống đủ ăn đủ mặc, kể cả khi hai vợ chồng thất nghiệp. Dãy trọ mười mấy năm vẫn thế, chúng tôi gần như không phải sửa chữa gì ngoài việc cuối năm quét lại sơn tường cho mới cùng hai lần nâng nền và sân cho khỏi ngập nước triều cường khi hẻm công cộng được nâng cao.
Trước đây, tôi làm văn phòng, kiêm các việc từ lễ tân đến kế toán ở một công ty tư nhân, lương không cao, chỉ bằng 1/4 thu nhập từ nhà trọ nên sau khi sinh bé thứ hai, tôi ở nhà một thời gian, để quản lý nhà cửa và chăm con, mãi đến khi bé vào lớp lá (2013) tôi mới đi làm lại, lương khoảng 7 triệu/tháng. Chồng tôi làm thầu xây dựng, chủ yếu nhận các công trình nho nhỏ của gia đình, tôi không thể biết hết thu nhập của chồng nhưng mỗi tháng anh vẫn chịu trách nhiệm đưa tôi một khoản tiền tầm 10 triệu. Cuộc sống của chúng tôi rất vui vẻ vì nhu cầu chi tiêu không nhiều.
Hai đứa con (sinh năm 2004 và 2008) đều học trường công, về nhà ăn trưa, học phí vài trăm/tháng. Gần đây, chúng tôi mới cho các cháu học thêm thể thao, tiếng Anh, toán, chi phí tổng cộng khoảng 10 triệu/tháng.
Hai vợ chồng thuộc mẫu người đơn giản, không coi trọng quần áo thời trang lắm. Chồng làm công trình nên đi làm mặc đồ bảo hộ lao động là chính, đi chơi thì chủ yếu áo thun, quần short. Tôi ở nhà suốt nên cũng không cần sắm nhiều quần áo ra ngoài, phấn son chỉ đánh nhẹ. Bây giờ đi làm trở lại, tôi chỉ sắm vài cái đầm thay đổi.
Nhà nhỏ, chúng tôi không có nhu cầu mua sắm nhiều đồ đạc vì muốn sắm cũng không có chỗ mà bày.
Vậy là hai vợ chồng cứ thoải mái đầu tư cho dạ dày. Chồng tôi từng bị ám ảnh bởi ngày bé ăn uống kham khổ, đói bụng nên lúc nào cũng thích tủ lạnh chất đầy thực phẩm. Tất nhiên, nếu chúng tôi chỉ nấu ăn cho gia đình hàng ngày sẽ không tốn quá. Ví dụ, hiện giờ, trung bình một ngày 4 người nhà tôi ăn hết tầm 120.000 đồng, chưa tính gạo, mắm muối, nhiên liệu đun nấu. Tuy nhiên, chồng tôi có một đặc điểm là thích nhậu. Hầu như cuối tuần nào, nhà tôi cũng có khách đến ăn uống. Bữa ít thì hai ba người bạn của chồng, bữa đông thì cả mấy gia đình đến tụ tập. Mọi người đến ăn, thường mang bia, đồ uống đến góp cho vui nhưng mồi thì chúng tôi vẫn phải lo nên tiền chồng đưa tôi bao nhiêu đi chợ cũng hết.
Chúng tôi thích ăn nhậu bình dân ở nhà, thỉnh thoảng đổi gió ra hàng quán, tò mò xem ở đó có món gì ngon không, để về làm theo. Một lần đi ăn quán, chi phí bằng tiền ăn cả tuần của cả nhà.
Vì ăn uống không kiềm chế nên chúng tôi chưa bao giờ có cuốn sổ tiết kiệm tiền gửi ngân hàng. Sau khi tôi đi làm trở lại thì mức độ tổ chức tiệc tùng ở nhà tôi giảm đi nhưng tháng cũng một lần. Thay vào đó, thỉnh thoảng chồng tôi đi ăn nhậu ở ngoài, bởi anh cho rằng phải ngoại giao tốt thì mới có nhiều mối làm ăn.
Gần đây, ngồi cà phê với đám bạn cũ hay đồng nghiệp cùng tuổi 40 như mình, nghe họ toàn nói chuyện mua nhà đất với ô tô, tôi cũng buồn vì từ khi cưới đến giờ, chúng tôi chả sắm được món gì lớn, to tiền nhất chỉ là chiếc xe tay ga hơn 40 triệu. Chưa kể, hai vợ chồng cùng cậu con trai út đều có dấu hiệu thừa cân. Đáng buồn nhất là đầu năm nay, công trình chồng tôi nhận gây tai nạn, chúng tôi phải đền bù hơn 100 triệu, nhưng trong nhà không có tiền để lo liệu, phải vay mượn người quen. Lúc khó khăn thì những người hay nhậu nhẹt cùng chồng tôi nhất không biết mất tích ở đâu, giúp chúng tôi lại là người bạn mà chả mấy khi có thời gian đến ăn nhậu vì còn mải làm ăn.
Giáo sư tiến sĩ Vũ Gia Hiền (Giám đốc trung tâm nghiên cứu và ứng dụng văn hóa du lịch), cho rằng bản chất văn hóa nhậu của người Việt Nam rất đẹp, đó cũng là dịp để mọi người giao lưu, gần gũi nhau hơn. Tuy nhiên, ăn lấy được, nhậu đến say thì lại là vô văn hóa. Ông cũng cho rằng, ăn nhậu là tiêu dùng, tiêu dùng nhiều chính là đòn bẩy để kích thích nền kinh tế phát triển. Nhưng xét trên góc độ tài chính gia đình, tiêu dùng nhiều sẽ khiến khó tích lũy và sẽ rất nguy hiểm nếu gia đình không có quỹ tiết kiệm dự phòng.
Thạc sĩ tài chính kế toán Lê Thu Huyền, đang công tác tại một công ty bảo hiểm nhân thọ tại TP HCM nhận xét, ăn uống hàng ngày được coi là nhu cầu thiết yếu, nhưng ăn nhậu và đi ăn ở hàng quán thì phải xếp vào nhu cầu hưởng thụ. Theo công thức quản lý tài chính của các chuyên gia hàng đầu thế giới, nhu cầu thiết yếu (ăn, ở, đi lại...) có thể chiếm một nửa thu nhập của bạn nhưng nhu cầu hưởng thụ chỉ nên chiếm 10% thu nhập. Vì vậy, sẽ rất sai lầm nếu bạn đầu tư quá nhiều cho ăn nhậu. Chưa kể, ăn nhậu kèm rượu bia kiểu Việt Nam thường là ăn uống không lành mạnh, nhiều đạm cộng chất có cồn, ít xơ... dễ dẫn đến những căn bệnh như béo phì, gout..., sẽ khiến bạn tốn thêm chi phí điều trị bệnh sau này.