Lá ngón là loại cây rừng dạng dây mọc leo xuất hiện phổ biến ở các vùng núi của Việt Nam. Trong cây lá ngón có chứa các alkaloid – chất độc gây chết người. Chất này được hấp thu rất nhanh qua đường tiêu hóa chỉ từ 5-30 phút. Thời gian tử vong trung bình từ 1-7,5h. Một người khỏe mạnh chỉ cần 3 chiếc lá ngón là có thể gây tử vong. Tuy nhiên loại lá ngon mà đồng bào dân tộc ở Mường So – Lai Châu dùng để chế biến thức ăn lại là 1 dòng lá ngón khác.
Loại lá ngón này khác hẳn với loại gây chết người vẫn được truyền miệng. Chúng có hình dạng tròn ngắn và to như lá trầu không, còn lá ngón gây độc chết người thuôn dài, có hình mũi mác. Lá ngón ăn được hơi ngai ngái, nhưng lại ngọt nơi cuống họng, có thể chế biến thành nhiều món thay rau như xào, nấu canh. Tuy nhiên phiên bản phổ biến nhất là xào tỏi hoặc xào trứng.
Lá ngón ăn được có bản to - tròn và ngắn hơn lá ngón độc |
Người Thái Trắng lấy lá ngón ăn được, nhặt bỏ phần già úa đi sau đó rửa sạch. Mỡ lỡn nóng già, phi tỏi thơm lừng rồi cho rau vào xào. Cho thêm chút nước mắm nguyên chất để dậy mùi thơm của tói, để lá thêm mềm và xanh.
Thực khách lần đầu ngồi trước đĩa lá ngón không tránh khỏi cảm giác rờn rợn, chần chừ không muốn gắp. Nhưng khi đã được làm ấm người bởi những chén rượu ngô cay nồng, miếng lá ngón xào lại trở thành thứ đưa đẩy khiến mâm cơm có sức hấp dẫn lạ kỳ.
Lá ngón xào có mùi vị ngọt bùi như rau rừng nhưng lại thơm, ngọt hơn. Nếu dùng lá ngón để gói thịt chua thì rất hợp và dậy mùi. Giá một bó lá ngón là 4.000 đồng, nấu canh được hai bữa, xào thì đầy một đĩa to.
|
Người Thái Trắng ở Mường So (tỉnh Lai Châu) rất thích ăn món lá ngón xào tỏi này. Họ coi đây là món ăn đặc snr của địa phương mình, chỉ dùng để đãi khách đường xa và luôn có mặt trong lễ hội Kin Lẩu Khẩu Mẩu (lễ hội ẩm thực) của người Thái Mường So vào đôi ba ngày xuân. Tuy nhiên, bạn cũng nên hết sức thận trọng nếu thưởng thức món ăn này. Hãy chắc chắn rằng loại lá ngón bạn được ăn là loại lá ăn được, không tổn hại cho sức khỏe. Nếu không hậu quả sẽ là khôn lường.
Theo sohuutritue.net.vn