Các biến thể SARS-CoV-2 tái hợp: Hiểm họa mới của đại dịch Covid-19

Virus "lai" trên là kết quả của sự tái hợp giữa biến thể B.1.1.7 có khả năng lây nhiễm cao được phát hiện ở Anh và biến thể B.1.429 được phát hiện ở California, vốn có thể là nguyên nhân gây ra làn sóng gia tăng số ca mắc Covid-19 gần đây ở Los Angeles bởi nó chứa một đột biến có thể chống lại một vài kháng thể.

Chuyên gia Bette Korber thuộc Phòng Thí Nghiệm Quốc gia Los Alamos ở New Mexico đã phát hiện ra sự kết hợp của 2 biến thể trên và khẳng định bà đã thấy những bằng chứng "khá rõ ràng" trong dữ liệu về hệ gen virus SARS-CoV-2 ở Mỹ mà bà thu thập được.

Nếu được xác nhận, sự tái hợp của 2 biến thể trên có thể là hiện tượng đầu tiên được phát hiện trong đại dịch này. Hồi tháng 12 năm ngoái và tháng 1/2021, 2 nhóm nghiên cứu độc lập cho biết họ chưa phát hiện bất kỳ bằng chứng nào về sự tái hợp của các biến thể mặc dù đây là hiện tượng phổ biến xảy ra với các loại virus corona.

Không giống như đột biến thông thường, khi mà sự thay đổi trong virus tích tụ dần qua thời gian dẫn đến những biến thể như B.1.1.7 tăng lên, sự tái hợp của các biến thể có thể khiến cho nhiều đột biến xảy ra cùng lúc. Phần lớn các biến thể không tạo nên lợi thế cho virus nhưng thỉnh thoảng điều này vẫn xảy ra.

Trên thực tế, sự tái hợp giữa các biến thể có thể mang ý nghĩa quan trọng về mặt tiến hóa của virus, chuyên gia François Balloux tại Đại học Cao đẳng London cho hay. Hiện tượng này cũng được nhiều người cho là nguồn gốc ra đời của virus SARS-CoV-2.

Ngoài ra, sự tái hợp có thể dẫn đến sự xuất hiện của nhiều virus mới nguy hiểm hơn mặc dù chưa rõ mối đe dọa này là như thế nào đối với sự tái hợp đầu tiên trên.

Chuyên gia Korber mới chỉ quan sát được một hệ gen tái hợp trong số hàng nghìn kết quả giải mã gen của virus SARS-CoV-2 và chưa rõ liệu virus tái hợp này đã lây từ người này sang người khác hay chỉ là một trường hợp cá biệt.

Sự xuất hiện gần đây của nhiều biến thể SARS-CoV-2 có lẽ đã tạo nên “chất liệu thô” cho sự tái hợp giữa các biến thể bởi mọi người có thể nhiễm cùng lúc 2 biến thể.

"Chúng ta sẽ đến một thời điểm mà điều này xảy ra với tỷ lệ có thể thấy rõ", chuyên gia Sergei Pond tại Đại học Temple ở Pennsylvania cho hay. Ông cho biết vẫn chưa có bằng chứng về sự tái hợp biến thể diễn ra trên diện rộng nhưng câu hỏi về việc các biến thể SARS-CoV-2 tái hợp không phải là liệu nó có diễn ra hay không mà là khi nào".

Những điều rút ra được từ phát hiện trên vẫn chưa rõ bởi hầu như có rất ít thông tin về quá trình sinh học của sự tái hợp này. Tuy nhiên, nếu virus SARS-CoV-2 mang đột biến Δ69/70 từ biến thể B.1.1.7 ở Anh với khả năng lây nhiễm cao hơn và đột biến L42R từ biến thể B.1.429 ở California với khả năng chống lại một vài kháng thể, thì virus này sẽ nguy hiểm hơn rất nhiều.

"Một sự kiện như vậy xảy ra sẽ giúp virus vừa có khả năng lây nhiễm cao hơn và vừa có khả năng chống lại các kháng thể mạnh mẽ hơn", chuyên gia Korber nhận định.

Lucy van Dorp thuộc Đại học Cao đẳng London cho biết bà chưa nghe về sự tái hợp trên nhưng "sẽ không quá ngạc nhiên nếu một vài trường hợp như vậy được phát hiện"./.