Chuyên gia giáo dục độc lập Bùi Khánh Nguyên
"Ở các trường nội trú phương Tây có hàng trăm câu lạc bộ (clb) khác nhau, hoặc một trường bình thường cũng có hàng chục clb để học sinh lựa chọn. Trong khi một số trường công lập chúng ta chỉ đáp ứng được một số hoạt động căn bản như clb bóng đá, bóng rổ, bơi lội...
Phụ huynh và các em nên học thêm những gì mà trường học không dạy để đạt được các mục tiêu trong học tập và trong cuộc sống nếu gia đình có khả năng và điều kiện".
Học sinh cũng chỉ nên đi học thêm nếu có mục tiêu rõ ràng. Ví dụ mục tiêu để tăng điểm số cho 1 kỳ thi; mục tiêu học thêm một ngôn ngữ mới mà các em hứng thú; hay các khóa học về kỹ năng sống, kỹ năng dự tiệc, ngồi bàn ăn... Việc đi học thêm cũng như khi học trong trường, phải nương theo động lực tích cực của các em. Nghĩa là các em phải thật sự quan tâm và đam mê chứ không phải từ ý muốn và đáp ứng sự kỳ vọng của cha mẹ.
Với những phụ huynh có suy nghĩ phải cho con đi học thêm để "thuận lợi" hơn trên lớp, giữ mối quan hệ tốt đẹp với giáo viên, anh Nguyên cho rằng trong trường hợp này, cha mẹ nên dũng cảm từ chối.
"Trong các tình huống như vậy nên có sự trao đổi thẳng thắn với nhà trường hay thầy cô bởi đôi khi có sự khác biệt về cách hiểu hay cách nhìn nhận vấn đề. Có thể nhà trường muốn tốt hơn cho các em nên ra sức tăng thời lượng học tập lên với ý tốt. Nếu vấn đề có thể gây khó khăn cho con cái hoặc thấy không cần thiết thì phụ huynh nên có sự trao đổi và chia sẻ để thấu hiểu", anh Nguyên nói.
Trường học Việt Nam có thể dạy thêm, nhưng đừng thu phí
Chuyên gia này cho biết, ở rất nhiều quốc gia phương Tây vẫn có tình trạng học thêm, và học thêm ngay trong trường. Ví dụ nền giáo dục Phần Lan tất cả các trường đều có chương trình dạy thêm cho học sinh nhưng hoàn toàn không thu phí. Không phải học sinh muốn học thì nhà trường sẽ dạy thêm mà tùy trường hợp: Ví dụ nếu các em là học sinh cần được bồi dưỡng thêm hoặc có năng lực vượt trội, đam mê đặc biệt trong 1 lĩnh vực nào đó. Chính việc dạy thêm không thu phí mà nằm trong nghĩa vụ của giáo viên nên không phát sinh bất cứ một xung đột hay có suy nghĩ tiêu cực nào.
"Trường học ở Việt Nam hoàn toàn nên dạy thêm nhưng là dạy không thu phí. Đây được xem là một phần trong trách nhiệm của giáo viên trong ngày làm việc tại trường cũng như là trách nhiệm của nhà trường trong việc đảm bảo giáo dục tốt để không em nào bị rớt lại phía sau.
Ngoài ra, liên quan đến nghề nghiệp, nếu giáo viên vừa dạy cho các em ở trường vừa dạy thêm chính học sinh đó bên ngoài có thu phí thì sẽ phát sinh một mối quan hệ mâu thuẫn lợi ích ở đây. Nên có cơ chế để giáo viên lựa chọn: Nếu đã dạy chính thức trong trường nhưng vẫn muốn dạy thêm bên ngoài thì hoặc là có giới hạn nhất định hoặc trở thành giáo viên tự do để chuyên hỗ trợ học sinh ngoài giờ.
Nếu muốn giáo viên không dạy thêm thu phí nữa thì một vấn đề nữa cần cải thiện là thu nhập. Đồng lương hiện nay chưa trả đúng và đủ cho công việc của giáo viên bởi ngoài số tiết lên lớp họ còn vô số những nhiệm vụ khác trong trường và cả khi về nhà", chuyên gia chia sẻ.
Anh Nguyên cảnh báo, có một "cái bẫy" trong việc học thêm là nhiều em học thêm nhiều nhưng không giỏi hoặc thậm chí ngay cả học giỏi nhưng làm không giỏi hoặc không có thành tựu trong công việc. Nguyên nhân có thể là do việc học rất xa rời so với thực tế cuộc sống.
Chúng ta cần biết rằng học sinh có rất nhiều hướng đi trong cuộc đời, không phải em nào cũng có định hướng để trở thành nhà nghiên cứu hay là giảng viên đại học. Các em có thể trở thành vận động viên, doanh nhân, nghệ sĩ, thậm chí là công nhân hay nhiều ngành nghề khác.
Mỗi một lựa chọn đều đòi hỏi năng lực, năng khiếu hay phẩm chất hoàn toàn khác nhau. Chúng ta đừng lấy năng lực thiên về học thuật để "gò" các em vào khuôn mẫu và bắt các em đi theo định hướng đó. Điều này có thể kìm hãm tố chất hay sự phát triển của các em.
"Cha mẹ cần ý thức rằng điểm số không phải là tất cả. Điểm số cao là một ưu thế, mở ra những cơ hội nhưng cũng có thể là một "cái bẫy"để cản trở thành công. Điểm số cao cũng không hứa hẹn chắc chắn về thành công trong cuộc sống. Nên nhìn nhận điểm số là một động lực tích cực thay vì là một áp lực", anh Nguyên nói.