Phế cầu khuẩn – Căn nguyên chủ yếu gây ra viêm phổi và viêm màng não ở trẻ nhỏ

Trường hợp kể trên của cháu B. Anh không quá xa lạ với các bác sĩ khoa Nhi, bởi các bệnh nguy hiểm hàng đầu như viêm phổi, viêm màng não có những triệu chứng ban đầu rất dễ nhầm lẫn với bệnh thông thường. Tác nhân hàng đầu của hai căn bệnh chết người này là phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae) – thủ phạm gây ra 11% tổng số ca tử vong ở trẻ từ 1 – 59 tháng tuổi¹.

Phế cầu khuẩn tấn công phổi trẻ như thế nào?

Khi xâm nhập các phế quản và túi phổi, phế cầu triển khai các đợt tấn công bằng cách tiết ra chất hydrogen peroxide. Chất này sẽ đánh tan thành lũy bảo vệ của DNA của tế bào. Càng nhiều DNA bị phá hủy thì tế bào càng bị hủy diệt nhanh². Khi phế nang của phổi bị viêm nhiễm sẽ chứa đầy dịch viêm, cản trở sự trao đổi khí gây ra khó thở.

Khi quan sát trẻ có những biểu hiện như: thở gấp và khó khăn, ho, sốt, cảm thấy ớn lạnh, đau đầu, mất đi sự ngon miệng và thở khò khè cha mẹ nên đưa trẻ đến trung tâm y tế để thăm khám kịp thời vì đây có thể là biểu hiện của viêm phổi.

Viêm phổi do vi khuẩn phế cầu là căn bệnh vô cùng nguy hiểm với tỷ lệ tử vong có thể lên đến hơn 50% ở trẻ nhỏ

Viêm màng não do vi khuẩn là rất nguy hiểm⁴

Phế cầu là vi khuẩn gây viêm màng não với tỷ lệ tử vong và di chứng cao trong tất cả các nguyên nhân thường gặp³.

Màng não chứa đầy dịch não tủy – đây là nơi vi khuẩn có thể nhân lên và bắt đầu tiết ra chất độc, khiến màng não và mô não bị viêm tấy, sưng phồng. Điều này tạo áp lực lên não, khởi phát các triệu chứng như nhức đầu, cứng cổ, sợ ánh sáng. Trẻ trở nên khó chịu, quấy khóc, ngủ gà, thóp sưng phồng, sốt cao, thở không đều, nôn ói…⁴

Khảo sát tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TPHCM) trong giai đoạn 2001 - 2009 cho thấy 80% bệnh nhân viêm màng não là trẻ dưới 6 tuổi. Tỷ lệ lành bệnh hoàn toàn sau khi xuất viện chỉ 70%⁵. Không chỉ vậy, có đến khoảng 21% trẻ sống sót sau viêm màng não bị mất thính lực. Một số hệ lụy lâu dài khác có thể kể đến như rối loạn khả năng học tập, sử dụng ngôn ngữ, di chuyển, thỉnh thoảng lên cơn co giật⁶.

Tiêm ngừa vắc-xin từ sớm cho trẻ là cách bảo vệ hiệu quả và đơn giản hiện nay

Chủng ngừa bằng vắc-xin sớm cho trẻ từ 6 tuần tuổi là một trong những biện pháp hữu hiệu phòng ngừa bệnh phế cầu, được WHO khuyến khích đưa vào chương trình tiêm ngừa quốc gia⁷.

Chủ động phòng ngừa, bảo vệ con trước tác nhân gây hại phế cầu khuẩn để con yêu phát triển khỏe mạnh

Theo số liệu thống kê năm 2015 của WHO cho thấy, vắc-xin phế cầu khuẩn đã giúp 6-7,5 triệu trường hợp nhiễm phế cầu khuẩn được ngăn chặn, và cứu sống khoảng 290.000 trẻ dưới 5 tuổi.(8). Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên áp dụng các biện pháp sau: cho trẻ bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời, giữ gìn vệ sinh môi trường sống, đảm bảo bữa ăn dinh dưỡng cho bé để phòng ngừa các bệnh lý do phế cầu khuẩn gây ra ở trẻ.

Thông tin tham khảo:

(1)http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(09)61204-6/abstract

(2) https://www.sciencenews.org/blog/science-ticker/pneumonia-bacteria-attacks-lungs-toxic-weaponry

(3)http://dl.nhidong.org.vn/Documents/HNKHNK2011/33.%20Viem%20mang%20nao%20do%20phe%20cau%20khuan%20tai%20BVND1.pdf

(4) http://www.meningitis.org/disease-info/types-causes/pneumococcal

(5) http://dl.nhidong.org.vn/Documents/HNKHNK2011/33.%20Viem%20mang%20nao%20do%20phe%20cau%20khuan%20tai%20BVND1.pdf

(6) http://www.meningitis.org/disease-info/types-causes/pneumococcal

(7) WHO, pneumococcal diseasehttp://www.who.int/immunization/diseases/pneumococcal/en/ 29/09/2014

(8) http://www.gavi.org/results/evaluations/pneumococcal-amc-outcomes-and-impact-evaluation/ (access date: Aug 31, 2016)