Gần đây, bạn bè luôn nghe anh B.M.N (31 tuổi; ngụ quận Bình Thạnh, TP HCM) than thở. Nguyên nhân là vì chị N.T.T (vợ anh N.) trở nên cộc tính, hay gắt gỏng với chồng.
Thay đổi tính tình
Anh N. là trưởng phòng tài chính tại một tập đoàn bất động sản, chị T. làm nhân viên ngân hàng. Ngay sau kết hôn, anh nhiều lần nói với vợ về việc sinh con nhưng chị thường lấy lý do công việc đang phát triển thuận lợi nên chưa muốn.
Trong lần "vỡ kế hoạch", chị T. mang thai, sinh một bé gái. Dù vui mừng nhưng anh N. cũng nhận ra tính khí vợ có phần thay đổi. Việc gì cũng khiến chị bực mình, nóng nảy và tình hình ngày càng trầm trọng hơn.
"Tôi biết công việc mình rất bận, ít có thời gian bên cạnh vợ để quan tâm, chia sẻ. Tôi cũng biết vợ thức khuya dậy sớm chăm con rất vất vả nên rất hiểu và thương cô ấy. Nhưng chuyện gì cô ấy cũng bắt bẻ, cằn nhằn, đôi khi tôi không biết mình đã làm gì sai để bị đối xử như vậy…" - anh N. tâm sự.
Chị T. thừa nhận mình dễ bùng nổ, nóng giận, thấy gì cũng "chướng mắt", dù trước đây chị là người biết nhường nhịn, hòa nhã. "Tôi không phủ nhận cảm giác mệt mỏi, chán mọi thứ có nguyên nhân từ việc chưa sẵn sàng để sinh con và trước khi mang thai, tôi được cân nhắc cho vị trí cao hơn. Dù chồng tốt nhưng anh hay đi công tác xa nhà. Ban đêm, con quấy khóc chỉ có hai mẹ con, cảm giác rất tệ. Tôi hay buồn nôn, không ăn được, cơ thể suy nhược, mất sữa" - chị bày tỏ.
Có con đầu lòng được 15 tháng, chị L.T.N.D (quê Quảng Ngãi) tâm sự thời gian sau sinh con đối với chị "thật khủng khiếp": Chồng qua lại với bạn gái cũ, nhà chồng không đỡ đần hay cảm thông, chị chồng thì suốt ngày kiếm chuyện...
"Chăm con nhỏ rồi công việc nhà, từ sáng đến tối tôi làm hoài không hết. Tôi khủng hoảng vì quá nhiều phiền muộn. Con khóc, tôi không biết hát ru, chồng trách: "Không biết ru con à?!". Lời của chồng như tảng đá đè nặng lên ngực, tôi như không thở được. May mà lúc đó có con bên cạnh và sự quan tâm của ba má ruột, tôi mới vượt qua" - chị D. thở dài.
Trong khi đó, chị B.D.H (quê Vĩnh Long) cho biết từng có ý định tự tử vì không hiểu nổi mình, thường xuyên cáu giận. Nhiều lúc chị nổi cơn tức giận, cố kiềm chế nhưng chồng không hiểu, nói nặng lời là như đổ dầu vào lửa, bùng nổ.
"Tôi hay gặp ác mộng, thức dậy với cảm giác sợ hãi. Tôi có thể tươi cười một lúc nhưng cảm xúc cũng mau tụt xuống, vô cớ tức giận, khóc tức tưởi. Mỗi ngày trôi qua là một bước đi xa rời khỏi con người tôi từng hình dung sẽ là mình trong tương lai. Khi tìm đọc các tài liệu trên mạng, tôi biết mình mắc chứng trầm cảm sau sinh" - chị H. rầu rĩ.
Rối loạn tâm trạng cực đoan
Nghiên cứu tại một số bệnh viện phụ sản ở Việt Nam cho thấy tỉ lệ trầm cảm sau sinh là 11,6% - 33%, thường khởi phát trong vòng 4 tuần đầu. Ước tính có gần 50% phụ nữ bị trầm cảm sau sinh không được chẩn đoán bởi chuyên gia y tế.
Theo chuyên gia tâm lý Nguyễn Hải An, trầm cảm sau sinh là rối loạn tâm trạng cực đoan liên quan đến suy nghĩ và cảm xúc xảy ra ở phụ nữ sau khi sinh con. Họ hay có suy nghĩ tiêu cực, mệt mỏi, buồn chán và lo lắng về nhiều vấn đề trong cuộc sống. Trầm cảm sau sinh có thể ở mức nhẹ, vừa hoặc nặng, tự khỏi, thậm chí không thể hết nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời.
Ông Nguyễn Hải An so sánh phụ nữ trầm cảm sau sinh như tàu hỏa, muốn con tàu dừng lại thì không được vội. Người chồng như chân thắng, cần dùng tình yêu thương, sự quan tâm, cảm thông để kìm hãm con tàu, rồi dần dần nỗi buồn chán của vợ sẽ từ từ qua đi.
Chuyên gia này cho rằng phụ nữ gặp tâm trạng lo lắng, căng thẳng trước khi sinh thì có nguy cơ cao mắc chứng trầm cảm. Phụ nữ sau sinh cần tránh những cảm giác chỉ quay ra quay vào với đứa con và bốn bức tường.
"Trong quá trình chăm con, khi có biểu hiện như mệt mỏi, mất ngủ, cảm thấy đau khổ, cảm giác bị mọi người bỏ rơi, có ý định tự tử và tình trạng này tăng dần lên theo thời gian thì cần gặp ngay bác sĩ tâm lý để điều trị bệnh" - ông Hải An khuyến cáo.
Trong khi đó, chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Phương Trang cho biết nguyên nhân dẫn đến chứng trầm cảm sau sinh có thể từ việc thiếu kinh nghiệm nuôi con trẻ, hormone thay đổi đột ngột… Bên cạnh đó, gia đình thờ ơ, có lời nói khó chịu… là "tình tiết" tăng nặng cho bệnh lý này.
"Phụ nữ sau sinh cần thư giãn, ngủ đủ giấc, không nên cầu toàn. Nên học cách thẳng thắn trong việc nêu quan điểm với chồng, đừng chịu đựng mà u uất, suy nghĩ tiêu cực vì đây là nguyên nhân hàng đầu gây chứng trầm cảm" - bà Phương Trang nhìn nhận.
Chuyên gia tâm lý Nguyễn Thị Phương Trang cũng cho rằng bên cạnh những phương pháp y học thì trong gia đình, việc trị "bệnh cằn nhằn" cho phụ nữ mắc trầm cảm sau sinh có vai trò hết sức quan trọng của người chồng. Người chồng hãy cảm thông, lắng nghe, chia sẻ nhiều hơn, tạo điều kiện để vợ nghỉ ngơi.
Theo các báo cáo, 80% phụ nữ bị trầm cảm sau sinh sẽ hồi phục hoàn toàn nếu được quan tâm đúng mức.