Từ tin 4 thiếu niên nhập viện do sốc ma túy từ "tinh dầu CBD" pha vào chai sữa: Người trẻ đang mua bán các loại tinh dầu không nguồn gốc như thế nào?

Vào hôm 17/9 vừa qua, mạng xã hội và nhiều trang tin điện tử đã thông tin về việc 4 cháu từ 13 - 16 tuổi tại phường Lạch Tray, quận Ngô Quyền, Hải phòng - phải nhập viện nghi do sốc ma túy. Được biết, 4 thiếu niên nói trên uống chung 1 chai sữa hiệu "N.B" đã mở nắp do một thanh niên trong xóm đưa cho.

4 học sinh bị ngộ độc gồm: Đặng Thái T. (11 tuổi), Lê Hoàng A. (13 tuổi), Nguyễn Trung T. (13 tuổi, cùng trú tại ngõ 70 Lạch Tray, quận Ngô Quyền) và Phạm Việt H., 16 tuổi, trú tại ngõ 193 Văn Cao, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng.

Sau khi tiếp nhận 4 bệnh nhân rơi vào tình trạng hôn mê, Trung tâm Y tế quận Lê Chân đã chuyển 3 trong số 4 em tới điều trị ở Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng. Riêng em Phạm Việt H. (16 tuổi) được chuyển đến bệnh viện Việt Tiệp để tiếp tục điều trị và theo dõi.

Sau 1 ngày điều trị và theo dõi, cả 4 bệnh nhân trẻ tuổi đã tỉnh lại, đồng tử 2 bên đều, phản xạ tốt với ánh sáng nên đã được gia đình ký cam kết cho ra viện.

Sau khi ra viện, gia đình và 3 bệnh nhân khẳng định chai sữa đã bị trộn "tinh dầu CBD".

Vậy CBD là chất gì, tác dụng của nó là gì?

Cách đây khoảng 3 tháng, anh X, một nhân viên văn phòng tại quận Thanh Xuân, Hà Nội - đang ngồi uống trà đá thì được một đồng nghiệp mời hút thử "tinh dầu CBD" màu xanh lá cây bằng máy vape.

Được biết, người đồng nghiệp đã mua chai tinh dầu màu xanh đó với giá 600.000 đồng và quảng cáo rằng "hút rất phê, nhưng chỉ khoảng 30 phút sẽ tỉnh táo và làm việc bình thường không vấn đề gì cả".

Anh X có nhận cây vape và hút vài hơi "tinh dầu CBD" được quảng cáo là vừa phê lại không có tác dụng phụ này. Tuy nhiên chỉ chừng 5 phút sau bắt đầu thấy chân tay tê, mặt mũi tím tái, khó thở, vã mồ hôi và ngất xỉu ngay tại quán trà đá. Khoảng nửa tiếng sau, anh X tỉnh lại và nôn mửa tại chỗ.

Theo ghi nhận của chúng tôi, từ 3 - 4 năm về trước, thanh thiếu niên ở các thành phố lớn mà điển hình là Hà Nội, Tp. HCM đã bắt đầu rỉ tai nhau mua "tinh dầu CBD" pha chung với tinh dầu thuốc lá điện tử để gây phê.

Hầu hết những chai, lọ đựng tinh dầu được quảng cáo là "tinh dầu CBD" đều thiếu nhãn mác, xuất xứ. Tuy nhiên, thanh niên có thể dễ dàng tìm mua từ các tài khoản, fanpage trên Facebook với mức giá từ 300.000 - 600.000 lọ.

"Tinh dầu CBD" bán lén lút ở thị trường Việt Nam thực chất là gì và có hại ra sao?

Đầu tiên, cần phải hiểu rõ CBD là gì?

CBD, viết tắt của Cannabidiol, là một hợp chất hóa học có nguồn gốc từ cây gai dầu. CBD là một trong 113 hợp chất có thể chiết xuất từ cây gai dầu, gọi chung là Cannabinoid.

Trên thực tế, cơ thể người đã tự sản sinh ra các Cannabinoid nội sinh, giúp khởi động và điều tiết hệ thống quản lý cân bằng nội môi, ảnh hưởng đến các biểu hiện tự nhiên như sự buồn vui trong tâm trạng, thèm ăn và buồn ngủ.

Theo Washington Post, CBD là hoạt chất có tiềm năng trong y tế và Cục quản lý Thực phẩm & Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã cho phê duyệt loại dược phẩm đầu tiên có nguồn gốc gai dầu vào năm 2018 với tên thương mại Epidiolex.

Epidiolex là dung dịch có chứa CBD tinh khiết, được dùng cho bệnh nhân từ 2 tuổi trở lại để hỗ trợ điều trị hội chứng Lennox-Gastaut (khởi phát phức tạp, hiếm gặp và nghiêm trọng ở trẻ em động kinh). Lennox-Gastaut có thể gây co giật, khiến bệnh nhân có nguy cơ tử vong vì chấn thương nếu không có người trông nom.

Vào năm 2018, Forbes đăng tải một báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho thấy CBD tự nhiên là an toàn và dung nạp tốt ở người và động vật. Trên hết, nó không gây ra cảm giác "phê" hay hưng phấn thần kinh. Tuy nhiên, Mỹ và nhiều nước châu Âu vẫn đưa ra nhiều chính sách để thắt chặt quản lý việc sử dụng CBD cho mục đích y tế.

Tóm lại, việc sử dụng CBD vào điều trị y tế trên thế giới vẫn còn nhiều tranh cãi và cần có nhiều nghiên cứu hơn để đưa ra kết luận cuối cùng.

Như vậy, những hợp chất gắn mác "tinh dầu CBD" trên thị trường Việt Nam thực chất là gì?

Trong trường hợp của 4 thiếu niên ở Hải Phòng được nhắc tới ở trên, các em xuất hiện các triệu chứng giống như ngộ độc thực phẩm và sau đó là hôn mê - không giống như dược tính của CBD thật sự.

Do đó, có thể tạm khẳng định chai sữa pha "tinh dầu CBD" mà các em uống phải, không phải là CBD.

Vào tháng 4 năm nay, Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) đã thông tin rộng rãi cho báo chí về việc tiếp nhận yêu cầu của nhiều vị phụ huynh và các trường học trên địa bàn Hà Nội, để phân tích các mẫu ma túy tịch thu từ học sinh, sinh viên.

Qua phân tích cho thấy, nhiều dạng dung dịch dành cho thuốc lá điện tử, thuốc lá sợi... đã bị tẩm nhiều chất hướng thần để bán ra thị trường nhằm che mắt cơ quan chức năng, đánh lừa các bạn trẻ thiếu hiểu biết.

Theo Viện Khoa học hình sự, giám định một số mẫu hợp chất gắn mác "tinh dầu CBD" cho thấy, chúng có chứa hoạt chất nguy hiểm có tên là 5F – MDMB – PICA.

Theo báo cáo của Cơ quan phòng chống ma túy Mỹ (DEA), 5F – MDMB – PICA được tạo ra để mô phỏng cấu trúc và dược tính của hoạt chất THC có trong cần sa thực vật. Trong quá khứ, 5F – MDMB – PICA được tẩm vào thuốc lá sợi để tạo ra cần sa tổng hợp/cần sa nhân tạo, hay còn được gọi là "cỏ Mỹ".

"Cỏ Mỹ" có thể gây kích thích thần kinh trung ương, gây ra ảo giác mạnh. Trong nhiều năm qua, loại ma túy này đã gây ra nhiều nỗi lo sợ trong xã hội. Trên các phương tiện truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội - không thiếu những video ghi lại cảnh thanh thiếu niên bị mê sảng, co giật, nhìn thấy ảo giác sau khi hút cỏ Mỹ.

Theo DEA, 5F-MDMB-PICA rất khó phát hiện thông qua những xét nghiệm ma túy thông thường. Còn theo Viện Khoa học hình sự, nhận thấy cơ quan chức năng đã siết chặt việc cấm buôn bán, tàng trữ cỏ Mỹ và ma túy nói chung nên các đối tượng đã pha trộn chất này vào tinh dầu thuốc lá điện tử.

Từ tháng 8/2018 đến nay, Viện Khoa học Hình sự, Bộ Công an còn phát hiện thêm 8 chất ma túy mới, hầu hết đều có công thức vô cùng phức tạp, là chất hướng thần và gây ảo giác mạnh như AMB-Fubinaca, Fub-144, ADB, Butinaca, MMB-022…

Những hệ lụy nghiêm trọng

Đầu tiên, việc bán hàng online tràn lan, khó kiểm soát trên Facebook đã vô tình tạo ra nhiều "chợ đen" cực kỳ thuận lợi để thanh thiếu niên tiếp cận với các loại ma túy mới.

"Tinh dầu CBD" hay "tinh dầu phê" có thể dễ dàng đặt mua qua mạng với nhiều mức giá, thậm chí còn được người bán đảm bảo "không phê đền gấp đôi giá mua".

Bất chấp bạn bè can ngăn, thanh niên tên P từng làm việc cho một công ty trên đường Thái Thịnh, Hà Nội - đã pha "tinh dầu phê" vào tinh dầu thuốc lá điện tử để hút hàng ngày. Chỉ sau một thời gian ngắn, P trở nên lờ đờ, sức khỏe suy giảm và đặc biệt là tâm trạng không ổn định, dễ nổi nóng cáu gắt và cuối cùng đã phải xin nghỉ việc.

Vào tháng 10/2018, bệnh viện Đa khoa khu vực Tây Bắc Nghệ An đã tiếp nhận một bệnh nhân bị... đứt lìa một bên tai. Và đáng sợ hơn cả, phần tai đó đã vào bụng một nam thanh niên "ngáo" cỏ Mỹ.

Nguyên nhân đến từ việc nhóm bạn trẻ ở Nghệ An đã rủ nhau hút cỏ Mỹ. Ngay sau đó, một nam thanh niên trong nhóm đã bị ảo giác, không kiểm soát được hành vi và lao tới cắn đứt tai bạn, nuốt vào bụng. Phần tai "bị mất" đã được các bác sĩ thực hiện nội soi gắp ra từ ổ bụng của người bạn "ngáo" để phục vụ cho quá trình ghép nối.

Chứng hoang tưởng thường gặp nhất ở người sử dụng cỏ Mỹ hoặc chế phẩm có chứa 5F-MDMB-PICA là: Cho rằng có một hoặc nhiều người đang theo dõi, tìm cách hãm hại mình; hóa "thú" hay mất kiểm soát hành vi; đột ngột cảm thấy hoang mang, sợ hãi... Những hệ quả này theo thời gian sẽ gây tổn hại vĩnh viễn đến cơ thể cả về mặt sinh lý lẫn tinh thần. Sau những cảm giác phê pha ấy chính là tương lai mờ mịt khi các thanh niên không còn giữ được sự tỉnh táo minh mẫn đúng như lứa tuổi mà đáng ra, phải lao động tích cực nhất. 

Theo Viện Khoa học hình sự, lạm dụng những loại ma túy mới này không khác gì đầu độc cơ thể và có thể gây nghiện nặng, khó bỏ. Tóm lại, không có lý do gì để thử cỏ Mỹ và các chế phẩm có cùng thành phần.

Thiết nghĩ, bên cạnh việc phổ biến thông tin một cách đúng đắn, các vị phụ huynh nên thường xuyên chuyện trò, chia sẻ để thấu hiểu con cái - đặc biệt là thanh thiếu niên đang trong độ tuổi tò mò, thích phám phá và đặc biệt là luôn muốn khẳng định bản thân.