Bí mật đằng sau trẻ em ăn xin ở TPHCM

Kỳ 1: “Cái bang nhí” bám trụ các giao lộ

Mỗi ngày, hàng chục trẻ em đến các giao lộ từ trung tâm đến vùng ven TPHCM ăn xin. Những đứa trẻ đen đúa đội nắng ngửa mũ xin tiền, thậm chí chúng còn quỳ úp mặt xuống lòng đường phả hơi nóng khiến người dân rủ lòng thương. Ca làm việc của đám trẻ kéo dài từ 10 đến 13 tiếng mỗi ngày.

Quỳ úp mặt xin tiền

Dưới cái nắng hơn 36 độ C trưa đứng bóng 10/8, ba đứa trẻ (2 gái, 1 trai) chân không mang dép, người đen nhẻm, quần áo xộc xệch, thất thểu đứng trước cổng khu công nghiệp Vĩnh Lộc nằm trên quốc lộ 1, phường Bình Hưng Hòa B, quận Bình Tân. Khi đèn tín hiệu giao thông chuyển sang đỏ, đám trẻ vội vã chia nhau tiếp cận người đi đường và gật đầu liên tục ra hiệu xin tiền.

Bé trai trong nhóm cầm những tờ tiền lẻ trên tay, đi lại bên hông xe máy của nam thanh niên rồi quỳ rạp xuống mặt đường đang nóng hầm hập. Ở bên cạnh, một bé gái khác đi chân trần, đầu không đội mũ, hai tay chắp lại rồi quỳ lạy, đầu đụng sát mũi chân của một người đàn ông đi xe máy. Quỳ hơn 10 giây mà không thấy nam thanh niên cho tiền, bé trai đứng dậy, di chuyển sang cạnh người khác. Còn người đàn ông thấy bé gái quỳ, cúi đầu xuống sát đường giữa trưa nắng chói chang nên móc trong ví tờ 10.000 đồng ra cho. Nhận tiền xong, bé này bỏ vào túi chéo màu đen đeo trên người rồi nhanh chóng rời đi.

Sáng 26/8, ba đứa trẻ đen đúa khác cũng có mặt từ sớm trước cổng khu công nghiệp Vĩnh Lộc. Trong đó, bé trai lớn hơn 10 tuổi còn ẵm trên tay em nhỏ khoảng 2 tuổi. Nhóm trẻ em này len lỏi vào dòng xe và liên tục chìa mũ lưỡi trai xin tiền. Đang chăm chú nhìn đèn giao thông, một cô gái giật thót khi bé trai bất ngờ tiến sát lại rồi quỳ gối xuống đường khoảng 15 giây. Đảo mắt thấy có người quay phim, bé lớn nhất trong nhóm hớt hải ra hiệu cho cả bọn tới trụ của bảng quảng cáo gần đó đứng núp. Thỉnh thoảng, chúng thò đầu ra nhìn xem có còn bị quay phim hay không. Khi người quay phim rời đi, các bé trai ra hành nghề cho đến trưa rồi vào tiệm cơm trong khu công nghiệp ăn uống. Khoảng một giờ sau, cả nhóm tiếp tục trở lại vị trí cũ. Đến khoảng 19 giờ, nhóm này đi bộ về ngã tư Gò Mây (quận Bình Tân), cách cổng khu công nghiệp khoảng 500m. Dưới cơn mưa rả rích, hai đứa trẻ ngồi ở góc đường Nguyễn Thị Tú (phường Bình Hưng Hòa B), khi mỗi lượt người dừng đèn đỏ, chúng tiến sát tới đầu xe rồi gật đầu, chìa mũ lưỡi trai xin tiền. Các thao tác này diễn ra một cách thành thục.

Gần 2 giờ sau, trời chuyển mưa nặng hạt, nhóm trẻ chui vào gầm cầu núp. Móc đống tiền lẻ đủ mệnh giá trong túi chéo, to bằng cả 2 nắm tay, một bé trai trong nhóm đứng tỉ mẩn đếm tiền. Chúng kể đều là em trong gia đình, trong đó anh lớn nhất 15 tuổi, em trai kế nhỏ hơn một tuổi và em gái út 7 tuổi. Theo ghi nhận của phóng viên, nhóm trẻ đưa số tiền xin được cho nam thanh niên đi xe máy biển số 52S3-0782 ngồi khuất ở dưới gầm cầu vượt ngã tư Gò Mây.

Khuya 1/9, dưới màn mưa trắng xóa, 3 đứa trẻ trên mặt mũi lấm lem đứng co ro dưới gầm cầu vượt ngã tư Gò Mây sau một buổi chiều làm “cái bang” ở ngã tư này, trên tay chúng vẫn còn cầm túi kẹo vừa mua ở tiệm tạp hóa bên đường. Vài phút sau, nam thanh niên đi xe máy biển số 52S3-0782 tới rồi nhanh chóng chở cả ba di chuyển trên quốc lộ 1, hướng về vòng xoay An Lạc. Đi được hơn 3km, người này thả ba đứa trẻ xuống đường Tân Kỳ Tân Quý (phường Bình Hưng Hòa A, quận Bình Tân) rồi dựng xe máy vào góc đường, ngồi quan sát. Như một thói quen, khi vừa được thả xuống đường, những đứa trẻ chờ lúc đèn đỏ len lỏi vào dòng người, chìa mũ xin tiền. Sau một hồi cúi gập người, chúng được vài người đi đường động lòng trắc ẩn, móc ra một ít tiền lẻ đặt vào mũ. Nhận được tiền, chúng nhanh nhảu cho vào túi đeo bên người rồi bắt đầu tìm tới người khác. Khoảng 30 phút sau, đường vắng người thì nhóm trẻ rời đi, kết thúc một ngày đội nắng đội mưa ăn xin.

Theo báo cáo của Sở LĐ-TB-XH TPHCM, trong 5 tháng đầu năm 2024, các đơn vị của Sở này tiếp nhận 697 trường hợp trẻ em, người lang thang xin ăn và đối tượng cần bảo vệ khẩn cấp khác. Trung bình mỗi tháng, TPHCM tiếp nhận gần 140 trẻ em, người lang thang xin ăn.

“Giăng lưới” người đi đường

Cách đó khoảng 8km, tại ngã tư Bốn Xã (giáp quận Bình Tân và Tân Phú) có khoảng 10 trẻ em ăn mặc tươm tất hơn, được 4 người phụ nữ (35-40 tuổi) chăn dắt , cùng nhau hoạt động tại các tuyến đường Hòa Bình, Phan Anh, Thoại Ngọc Hầu, Bình Long, Hương Lộ 2 và Lê Văn Quới.

Ở góc đường Phan Anh (phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân), một bé gái khoảng 10 tuổi ẵm theo em nhỏ và một bé trai đi xen vào dòng xe dừng chờ đèn đỏ. Thấy người đàn ông đi xe máy mặc quần dài màu xanh (giống màu sắc phục của lực lượng công an), bé gái hốt hoảng bỏ chạy và hô “Công an, công an kìa” ra hiệu cho bé trai còn lại cùng bỏ chạy vào vỉa hè, núp phía sau cửa hàng điện máy, dáo dác nhìn xung quanh. Khi đèn xanh trở lại, chúng thấy không có gì bất thường nên tiếp tục lao ra đường ăn xin.

Chiều tan tầm 15/9, những đứa trẻ này tiếp tục xuất hiện ăn xin trên đường Hòa Bình, phường Hiệp Tân, quận Tân Phú. Như thường lệ, bé gái địu em bé bằng chiếc khăn rằn, trên tay kẹp theo bình sữa. Lúc 16 giờ 50, bé trai được người đi đường cho 20.000 đồng nên mừng rỡ, vội vàng chạy đến khoe với chị.

Ăn xin ngay bảng cấm

Tại ngã tư Gò Mây, cổng khu công nghiệp Vĩnh Lộc đều đặt bảng của UBND phường Bình Hưng Hòa B (quận Bình Tân) có nội dung “Ngăn chặn tình trạng chăn dắt, lợi dụng người ăn xin nơi công cộng để thu lợi bất chính” nhưng tình trạng trẻ em ăn xin vẫn diễn ra và chưa thấy chính quyền địa phương xử lý.

Cũng tại đường này, trưa đứng bóng 17/9, bé gái 13 tuổi đi chân trần, một tay cầm nón lá, bên trong có một mũ lưỡi trai, tay còn lại ẵm em đi xen lẫn vào dòng xe dừng chờ đèn đỏ. Khi đèn tín hiệu chuyển sang màu xanh, bé này ngồi trên vỉa hè và không quên chìa nón lá có vài tờ tiền lẻ, hướng ra ngoài để người đi đường có thể bỏ tiền vào. Thấy em bé ọc sữa trên miệng, bé gái này liền lấy khăn từ túi chéo ra lau cho em. Cách đó vài mét, một bé gái khác ngồi trước cửa nhà dân, một tay ẵm em, tay còn lại cầm bình sữa cho em bú. Kế bên, còn có một bé gái đang cầm nón lá quay ngược vào người và ngồi cặm cụi đếm tiền.

Ghi nhận, nhóm trẻ này hoạt động từ sáng sớm đến tối mịt. Buổi trưa, chúng được những người phụ nữ mua cơm hộp cho ăn hoặc ăn thức ăn mà người đi đường cho. Sau đó, cả nhóm lại đứng đường xin tiền, mặc cho trời nắng hay khói bụi.

(Còn tiếp)