BS Việt tại Mỹ: Nguy cơ của người cao tuổi với Covid-19 là rất cao, người cao tuổi nên tiêm vaccine để bảo vệ mình

Nguy cơ Covid-19 ở người cao tuổi

Nguy cơ mắc Covid-19 nặng và tử vong cao nhất ở người cao tuổi. Theo một nghiên cứu trên 16 nước có tỉ lệ nhiễm Covid-19 cao năm ngoái, so với người <55 tuổi, người 55-64 tuổi có tỉ lệ tử vong do Covid-19 cao hơn 8.1 lần, còn người >65 tuổi cao hơn tới 62 lần. Đàn ông lớn tuổi có nguy cơ cao hơn phụ nữ.

Ở Mỹ, theo số liệu mới nhất của cơ quan kiểm soát và phòng chống bệnh dịch (CDC), người >50 tuổi chiếm 34% số ca nhiễm nhưng tới 95% số ca tử vong do Covid-19. Người >65 chỉ chiếm 13% số ca nhiễm nhưng tới 80% số ca tử vong. Số liệu tử vong do Covid-19 Việt Nam thời gian qua cũng cho thấy đa số đều là người cao tuổi và có bệnh nền.

Tại sao người cao tuổi lại có nguy cơ bệnh nặng và tử vong do Covid-19 cao hơn? Lý do là người cao tuổi đa số có bệnh nền mãn tính.

Ví dụ ở Mỹ, khoảng 80% người >65 tuổi có ít nhất 1 bệnh mãn tính. Các bệnh mãn tính này làm Covid-19 thêm nặng và phức tạp hóa việc điều trị Covid-19. 

Cao tuổi đồng nghĩa với suy giảm tự nhiên của hệ miễn dịch, các cơ quan đều yếu đi, dung lượng phổi giảm, chức năng gan, thận đều kém v.v…thì cơ thể khó chống chọi với Covid-19. Hơn nữa, SARS-CoV-2 lại là một loại virus mới cơ thể chưa gặp, chưa có sẵn kháng thể, càng làm hệ thống phòng ngự của cơ thể dễ bị ngã quỵ.

Mấy tháng trước khi dịch Covid-19 ở Việt Nam còn ít, nguy cơ nhiễm Covid-19 thấp. Khi dịch đã lan rộng như hiện nay, nguy cơ nhiễm Covid-19 là hiện hữu. Với mỗi cá nhân người cao tuổi, các biện pháp phòng ngừa như giãn cách, 5K chỉ giúp một phần, khó kéo dài mãi, mà chủ yếu phải trông chờ vào bảo vệ trực tiếp của vaccine.

Hiệu lực vaccine Covid-19 ở người cao tuổi

3 loại vaccine được dùng phổ biến ở Việt Nam thời điểm hiện nay là vaccine của Oxford/Astrazeneca, Pfizer, và Moderna. Trong các thử nghiệm lâm sàng (TNLS) pha 3 của cả 3 loại vaccine trên đều có nhóm người >65 tuổi, nhưng nhóm >75 tuổi thì ít hơn. Với vaccine của hãng Pfizer, hiệu lực trong nhóm >65 tuổi là 95%.

Trong nhóm >75 tuổi, hiệu quả là 100% nhưng số ca quá ít nên không có xác định chắc chắn (0 ca nhóm vaccine và 5 ca nhóm chứng). Trong một nghiên cứu quan sát ở Israel với số liệu của 4 tháng đầu năm nay, hiệu lực của vaccine Pfizer đối với Covid-19 có triệu chứng, hay với nguy cơ bệnh nặng/tử vong đều trên 95-96% và giống nhau giữa các lứa tuổi kể cả với người >65 tuổi.

Theo TNLS pha 3, vaccine của hãng Moderna có hiệu lực 86.4% với bệnh có triệu chứng và 100% với bệnh nặng ở người >65 tuổi. Với vaccine Oxford/Astrazeneca, TNLS pha 3 cho thấy hiệu lực 80% với Covid-19 có triệu chứng và 100% với Covid-19 nặng hoặc tử vong ở người >65 tuổi. Các nghiên cứu quan sát cũng cho thấy hiệu lực bảo vệ bệnh nặng của Moderna là 94% và Oxford/Astrazeneca ở mức 80% trở lên.

Nhìn chung, tất cả các vaccine Covid-19 hiện nay đều có hiệu lực rất cao bảo vệ khỏi bệnh nặng hoặc tử vong ở tất cả các lứa tuổi kể cả người cao tuổi. Hiệu lực của vaccine với các chủng Covid-19 khác nhau có thể khác nhau, nhưng nhìn chung, các vaccine hiện nay đang dùng ở Việt Nam khi tiêm đủ 2 mũi đều có khả năng bảo vệ ca nặng/tử vong rất tốt ở người cao tuổi.

An toàn của vaccine Covid-19

Lo ngại về an toàn là lý do nhiều người cao tuổi còn ngần ngại tiêm vaccine Covid-19. Qua kết quả của TNLS và quan sát trên thực tế sau hàng trăm triệu liều đã được sử dụng trên khắp thế giới, tất cả các vaccine Covid-19 hiện nay đều được cho là an toàn nói chung và ở người cao tuổi nói riêng.

Các tác dụng phụ thường gặp nhất với vaccine Covid-19 trong các TNLS pha 3, và trong theo dõi an toàn trên thực tế là đau tại chỗ tiêm, đau đầu, và mệt mỏi, và các tác dụng phụ này chủ yếu là ở mức nhẹ hoặc trung bình, và sẽ hết đi trong vòng 1-3 ngày sau tiêm. Ngoài ra, đau cơ, sốt, chóng mặt, ớn lạnh cũng là các tác dụng phụ khác có thể gặp.

Những tác dụng phụ này không có gì là bất thường. Nó là biểu hiện chứng tỏ cơ thể đang tập trung lực lượng xây dựng miễn dịch chống lại Covid-19. Đau đầu, đau cơ, mệt mỏi…là kết quả của phản ứng miễn dịch khi cơ thể tạo ra kháng thể chống lại vaccine và phản ứng với nó. Các vaccine Covid-19 đều không phải là vaccine sống giảm độc lực nên không có chuyện tiêm vaccine làm nhiễm Covid-19.

Cũng không có chuyện các mRNA vaccine (như vaccine Pfizer, Moderna) làm thay đổi gene. Các đoạn mật mã di truyền mRNA trong vaccine không đi vào nhân tế bào nơi có chứa các gene và sau khi xong nhiệm vụ chúng bị phân hủy nhanh chóng. Kinh nghiệm với vaccine nói chung và với vaccine Covid-19 nói riêng của thế giới không cho thấy nên có lo ngại gì về an toàn lâu dài của vaccine.

Các vaccine Covid-19 có ít tác dụng phụ ở người cao tuổi hơn so với người trẻ. Theo CDC, với vaccine của hãng Johnson & Johnson, tỉ lệ có ít nhất 1 tác dụng phụ hệ thống (sốt, mệt, ớn lạnh, buồn nôn, đi lỏng, đau cơ…) ở người 18-59 tuổi là 61.5% nhưng chỉ 45.3% ở người >60 tuổi. Với vaccine của hãng Moderna, tỉ lệ này sau mũi 2 là 81.9% ở người 18-64 so với 71.9% ở người >65, Pfizer là 82.8% ở người 18-55 tuổi so với 70.6% ở người >55. Với vaccine của Oxford/Astrazeneca, theo một nghiên cứu quan sát gần đây, sau mũi 1, 46.9% người 18-55 tuổi có ít nhất 1 tác dụng phụ hệ thống so với 30.7% ở người >55 tuổi.

Tác dụng phụ nghiêm trọng nghi ngờ có liên quan tới mRNA vaccine (Pfizer/Moderna) là viêm cơ tim/viêm màng tim chỉ thấy ở thanh thiếu niên hoặc người trẻ tuổi và rất hiếm gặp. Với các adenovirus vector vaccine (Oxford/Astrazeneca, Johnson & Johnson) có nghi ngờ gây ra cục máu đông chủ yếu xảy ra ở người <60 và cũng rất hiếm gặp.

Như vậy, lo ngại các vaccine Covid-19 nhiều tác dụng phụ, hoặc không an toàn ở người cao tuổi (hơn người trẻ) là không có căn cứ. Các vaccine cũng an toàn ở nhóm có bệnh nền vốn thường gặp ở người cao tuổi. Thực tế các vaccine này đã được dùng rộng rãi ở người cao tuổi/bệnh nền trên khắp thế giới mà không phát hiện ra vấn đề gì nghiêm trọng.

Tóm lại, nguy cơ của người cao tuổi với Covid-19 là rất cao. Một chút khó chịu sau tiêm vaccine là chấp nhận được, và nguy cơ an toàn nếu có thì cũng rất nhỏ. Các vaccine Covid-19 đều có hiệu lực cao bảo vệ khỏi nhiễm bệnh có triệu chứng và bệnh nặng /tử vong.

Chừng nào dịch Covid-19 còn thì cân bằng giữa lợi ích và nguy cơ vẫn nghiêng hẳn về phía lợi ích của tiêm vaccine. Người cao tuổi nên đi tiêm vaccine Covid-19 để bảo vệ mình. Do có nguy cơ bệnh nặng/tử vong cao nhất, người cao tuổi cũng phải là nhóm được ưu tiên để được tiêm vaccine trước các nhóm khác.

Theo soha.vn