Một kiểu khiêm tốn không cần thiết của cha mẹ khiến con tự ti, tổn thương lòng tự trọng

Là cha mẹ, chúng ta đều muốn con mình xinh xắn, ngoan ngoãn, nghe lời, có thành tích học tập xuất sắc. Khi con đạt những điều này và được người khác khen, cha mẹ không khỏi "phổng mũi" tự hào. Tuy nhiên, có những cha mẹ khi nhận lời khen, một phần vì không muốn tỏ ra hợm hĩnh với đối phương, một phần không muốn con trở nên kiêu căng nên đã có cách phản ứng không phù hợp.

Có lẽ không ít đứa trẻ từng trải qua tình cảnh: Khi bạn bè của cha mẹ, hay hàng xóm khen mình học giỏi, ngoan ngoãn, hoặc xinh xắn... thì cha mẹ liền lập tức phủ nhận, kèm theo lời chê bai "Ui dào, trông thế thôi chứ lười lắm đấy. Bố mẹ phải giục suốt mới học, chứ không là lười chẩy thây, chểnh mảng", hay "Được cái học tốt thôi chứ những cái khác vụng với tồ lắm. Chỉ sợ ra đường bị bắt nạt", "Cháu xinh nhưng cháu lười lắm. Ở nhà việc gì bố mẹ nhắc thì mới làm"... 

Sự phủ nhận, kèm thêm "vạch lỗi" của cha mẹ khiến con ngỡ ngàng, xấu hổ và sau đó cảm thấy tự ti. Con sẽ nghĩ rằng "Phải chăng trước giờ trong mắt cha mẹ, mình đều kém cỏi như thế?", "Hóa ra cha mẹ không hề ghi nhận những thành tích của mình". Hay "Nếu cha mẹ thấy mình có điểm gì chưa tốt, tại sao không góp ý cho mình mà lại mang ra ngoài rêu rao?", "Tại sao cha mẹ lại thích làm bẽ mặt mình như thế"...

Cha mẹ khi nói những câu trên có lẽ không hề có ý tiêu cực gì. Họ chỉ đơn thuần muốn tỏ ra khiêm tốn, nhưng khiêm tốn sai cách lại có thể khiến trẻ tổn thương tâm lý, ức chế với cha mẹ. Vậy, cách phản ứng đúng đắn nhất là gì?

Cha mẹ có thể cảm ơn lời khen của đối phương, không nhất thiết phải nhún nhường thái quá. Đồng thời, hãy dành lời khen đúng cách cho con, cụ thể như sau:

1. Cụ thể hóa lời khen dành cho con

Khi bố mẹ thấy con có một hành động tốt, xứng đáng được khen ngợi đừng chỉ đơn thuần nói "con giỏi quá" mà thay vào đó hãy sử dụng một lời khen cụ thể. Điều này sẽ giúp con hiểu rằng điều gì mình đã làm đúng điều gì để được khen và từ đó phát huy cho lần sau.

2. Khen ngợi nỗ lực của con

Đối với một đứa trẻ, quá trình chúng nỗ lực để hoàn thành một việc gì đó quan trọng hơn nhiều so với kết quả mà chúng đạt được. Vì lẽ đó, thay vì chỉ nói "con làm được rồi" thì bố mẹ nên khen ngợi cả sự cố gắng của trẻ. Điều này giúp trẻ hiểu rằng chúng được tin tưởng và cổ vũ bằng tình yêu thương của bố mẹ.

3. Hãy tinh tế khi khen ngợi bề ngoài của trẻ

Có rất nhiều đứa trẻ dễ thương và khiến chúng ta dễ buông ra những lời khen như "con xinh quá". Nhưng những lời khen tưởng này nếu được sử dụng quá nhiều sẽ khiến trẻ bị áp lực bởi ngoại hình của mình khi lớn lên. Chúng sẽ có suy nghĩ rằng mình lúc nào cũng phải xinh đẹp mới được yêu quý. Bởi vậy, khi muốn khen ngợi bề ngoài của trẻ, bố mẹ có thể bắt đầu bằng bộ quần áo con mặc và gợi chuyện để con hiểu mình đáng yêu thế nào.

4. Đừng liên tục khen con thông minh

Trong cuộc sống hàng ngày, trẻ sẽ dễ gặp phải những tình huống khó khăn đòi hỏi khả năng suy nghĩ cao độ để giải quyết vấn đề. Bố mẹ sẽ dễ buông ra lời khen trong sự phấn khích như "con thông minh quá". Điều này sẽ khiến trẻ dễ tự mãn sau này.

Thay vì khen con thông minh, bố mẹ có thể kể cho trẻ nghe mình vui như thế nào khi con biết cách tự nỗ lực giải quyết vấn đề. Tập trung vào những điều trẻ làm và nỗ lực tốt sẽ khiến trẻ tự tin và cố gắng nhiều hơn trong những lần tiếp theo.

5. Khen cả những điều tử tế nhỏ bé của con

Mỗi đứa trẻ đều sở hữu một năng lực đặc biệt. Nhiều em bé không quá giỏi về toán học, vẽ tranh hay những môn năng khiếu nhưng các con lại sở hữu tâm hồn và tấm lòng tử tế vô cùng. Bố mẹ nên chú tâm quan sát và đưa ra lời khen đúng mực khi con có những hành động tử tế với mọi người. Điều này sẽ khích lệ con, giúp con có thêm động lực cho những hành động đẹp tiếp theo.

6. Khen ngợi cho thành tích học tập của con

Khi đứa trẻ đạt được thành tích cao trong học tập thường là nhờ vào sự thông minh và sự cố gắng của con. Và lời khen phù hợp cho những lúc này là khen cho sự cố gắng và nỗ lực của con. Bởi đó là điều mà con cần trau dồi hơn cả trong cuộc sống sau này.

Hãy nói với con về cảm nhận của bố mẹ khi chứng kiến con nỗ lực, chăm chỉ và kiên trì trong thời gian học tập của mình. Cùng với đó hãy nhấn mạnh cho con hiểu đây là thành quả xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ của con. Cho con biết bố mẹ tự hào về con như thế nào.