Theo chuyên gia tâm lý nổi tiếng: Có 4 phong cách nuôi dạy con phổ biết nhất, trong đó 3 cách đầu đều cực kỳ tai hại, chỉ riêng cách cuối có lợi

Bài viết được chia sẻ bởi Parent coach Tú Anh Nguyễn:

Diana Baumrind (SN 1927) là một nhà tâm lý học và phát triển trẻ em nổi tiếng người Mỹ. Sau một quá trình nghiên cứu, quan sát cách giao tiếp và mối quan hệ giữa cha mẹ - con cái, Baumrind đã chỉ ra 4 phong cách nuôi dạy con phổ biến nhất.

Điều này dựa trên 3 yếu tố: mức độ can thiệp và chấp nhận; mức độ kiểm soát, mức độ cho con quyền quyết định. Cụ thể như sau:

1. Phong cách làm cha mẹ "Không quan tâm"

+ Mức độ can thiệp và chấp nhận con: Thường xuyên bị căng thẳng và stress vì công việc và cuộc sống. Không dành thời gian, tình cảm và sức lực để quan tâm đến sinh hoạt và cảm xúc của con. Một số phụ huynh giao phó hẳn cho ông bà hoặc người giúp việc quyết định mọi chuyện của con.

Mức độ kiểm soát con cái: Hầu như không kiểm soát bất kỳ hành vi nào của con, để con tự ý cư xử và hành động theo ý con muốn.

Mức độ cho con quyền quyết định: Không quan tâm đến quan điểm và suy nghĩ của con, để mặc con tự quyết định mọi việc.

Với phong cách làm cha mẹ "Không quan tâm", con trẻ sẽ lớn lên với rất nhiều vấn đề tâm lý như: Không có khả năng kiểm soát bản thân, kết quả học tập kém, trầm cảm, hoặc có những biểu hiện xa cách xã hội, dễ vướng vào tệ nạn.

2. Phong cách làm cha mẹ "Dễ dãi"

+ Mức độ can thiệp và chấp nhận con: Thường xuyên thể hiện tình cảm ấm áp với con. Tuy nhiên, cha mẹ dễ dãi thường chiều chuộng con thái quá và không sát sao trong việc dạy bảo con.

+ Mức độ kiểm soát con cái: Ít khi kiểm soát bất kỳ hành vi nào của con, để con tự ý cư xử và hành động, dù cho con có hỗn hào hay có những hành vi sai trái. Bởi họ nghĩ rằng: "Trẻ con mà, có biết gì đâu, kệ đi!".

+ Mức độ cho con quyền quyết định: Cho phép con được tự do làm mọi việc, kể cả những việc không phù hợp với khả năng và độ tuổi của con.

Con cái của những cha mẹ "Dễ dãi" khi trưởng thành thường rất bốc đồng, không biết vâng lời, nổi loạn, không kiên trì trong các hoạt động, kết quả học tập kém và khó đạt được thành công,... Ngoài ra, con còn hay đòi hỏi, phụ thuộc vào người lớn, luôn muốn người khác phải phục tùng mình.

3. Phong cách làm cha mẹ "Độc đoán"

+ Mức độ can thiệp và chấp nhận con: Thường hay thể hiện sự lạnh lùng, ít bày tỏ tình cảm với con. Có xu hướng hạ thấp, "dìm" con xuống và hiếm khi ghi nhận hay khuyến khích những nỗ lực của con. Muốn con lớn lên theo ý muốn cha mẹ.

+ Mức độ kiểm soát con cái: Câu cửa miệng thường xuyên của cha mẹ độc đoán là: "Người lớn nói thì phải nghe! Bố mẹ bảo làm vậy thì làm ngay đi!". Nếu con không nghe lời, con sẽ bị phạt nặng, bị đánh, bị tổn thương.

+ Mức độ cho con quyền quyết định: Đối với những bậc cha mẹ "Độc đoán", con cái phải luôn phục tùng, không được cãi lời thì mới là trẻ ngoan. Vì vậy, con thường không được tự ý quyết định việc gì, mà phải chờ sự cho phép của bố mẹ.

Khi được nuôi dạy bởi cha mẹ "Độc đoán", con thường xuyên ở trong trạng thái lo âu, tự ti về bản thân và ít khi cảm thấy vui vẻ hạnh phúc. Khi bị dồn ép và quá bức bối, con sẽ phản ứng lại với thái độ hằn học cùng với sự giận dữ giống như bố mẹ.

Đáng lo hơn, có một dạng cha mẹ "Độc đoán ngầm". Đó là những người thường lợi dụng nhu cầu tâm lý luôn cần tình yêu thương từ bố mẹ của con trẻ để kiểm soát và điều khiển con. Họ sẽ nói những câu: "Con mà không ngoan, không nghe lời, mẹ sẽ không bao giờ thương con nữa". Hoặc: "Con mà không làm theo lời bố, bố sẽ bỏ con luôn ở đây". Tương tự như hình phạt về thể chất, những lời nói này là một dạng hình phạt tinh thần nặng nề, dễ gây cho con cảm giác lo sợ bị bỏ rơi, sợ bố mẹ không còn thương mình nữa.

4. Phong cách làm cha mẹ "Quyết đoán"

+ Mức độ can thiệp và chấp nhận con: Thể hiện tình cảm ấm áp với con, luôn để ý, nhạy cảm và tâm lý với mọi hành vi, suy nghĩ, nhu cầu của con. Hiểu rõ bản chất và chấp nhận cá tính riêng của con.

+ Mức độ kiểm soát con cái: Luôn đặt ra những giới hạn nhất quán nhưng đồng thời kiểm soát con một cách vừa phải, hợp lý và đặt ra những yêu cầu phù hợp với khả năng và độ tuổi của con. Mong đợi con cư xử đúng mực và xem việc kỷ luật là một cơ hội để chỉ dạy con cách làm tốt hơn.

+ Mức độ cho con quyền quyết định: Khuyến khích con bày tỏ suy nghĩ, quan điểm, lắng nghe và giải thích cho con một cách kiên nhẫn. Cho con được tự quyết định những việc trong khả năng của con và trong tầm kiểm soát của bố mẹ. Khi có bất đồng quan điểm, bố mẹ sẽ cùng con ngồi lại để thống nhất với nhau.

Con cái của những cha mẹ "Quyết đoán" khi lớn lên thường trở thành những thanh thiếu niên tự tin, có đạo đức với thái độ sống tích cực, có khả năng kiểm soát bản thân tốt, biết hợp tác với mọi người, có kỹ năng giao tiếp và kỹ năng xã hội cao, dễ đạt được thành công trong cuộc sống.

Trong 4 phong cách nuôi dạy con này thì cách nuôi dạy con và làm cha mẹ quyết đoán là tối ưu nhất. Nó giúp con trẻ cảm thấy hạnh phúc, trở thành người có khả năng và dễ thành công trong tương lai.

Vậy cụ thể, các bậc phụ huynh cần phải thực hành những gì khi nuôi dạy con để có thể trở thành cha mẹ quyết đoán thành công? Làm sao để có thể nuôi dạy con hiệu quả, giúp con trở thành một người có năng lực và vững vàng trong tương lai?

Câu trả lời nằm ở mối quan hệ yêu thương, sự tôn trọng và hợp tác giữa bố mẹ và con cái. Bố mẹ làm gương cho con trong mọi hành động. Ngoài ra kỷ luật tích cực và dạy con đúng cách; luôn đồng hành và khuyến khích, hướng dẫn con trang bị những kỹ năng sống quan trọng. 

Link gốc: http://phapluatbandoc.giadinh.net.vn/theo-chuyen-gia-tam-ly-noi-tieng-co-4-phong-cach-nuoi-day-con-pho-bien-nhat-trong-do-3-cach-dau-cuc-ky-tai-hai-chi-rieng-cach-cuoi-co-loi-162202109160209574.htm

Theo ttvn.vn