Người Việt chi cho tiền uống bia rượu nhiều như thế nào, nhìn con số mà choáng

Rượu bia là nguyên nhân trực tiếp của 30 bệnh

Sáng 29/8, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Nam phối hợp với Liên minh Phòng chống các bệnh không lây nhiễm Việt Nam tổ chức Hội thảo “Rượu bia, nghèo khổ và quỹ nâng cao sức khỏe”. Theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Việt Nam là nước đang phát triển, chỉ số phát triển con người chỉ đứng thứ 116/182 trên thế giới. Tuy nhiên chỉ số sử dụng rượu bia lại đang đứng thứ 2 thuộc các nước Đông Nam A, đứng thứ 10 châu Á và thứ 29 trên thế giới. Tỷ lệ sử dụng rượu bia ở nước ta đang ở mức đáng báo động, chi phí cho tiêu thụ bia của Việt Nam khoảng 3,4 tỷ USD/năm, chiếm gần 3% số thu ngân sách cả nước, bình quân khoảng hơn 300 USD/người/năm.

Đáng lưu ý rượu bia là nguyên nhân trực tiếp của 30 bệnh (loạn thần do rượu, bệnh lý cơ tim, viêm dạ dày…). Rượu bia cũng là nguyên nhân cấu thành của 200 loại bệnh tật và chấn thương (bệnh đường tiêu hóa, ung thư, tim mạch).

Trên thế giới, rượu bia là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, trong đó gây ra 20% ca tử vong do tai nạn giao thông; 30% ca tử vong do ung thư thực quản, ung thư gan, động kinh và giết người; 50% ca tử vong do xơ gan. Tại Việt Nam, WHO cũng chỉ ra rằng sử dụng rượu bia gây ra 12% số trường hợp tử vong cả nước; là yếu tố nguy cơ thứ hai trong 10 nguy cơ gây tàn tật và tử vong tại hàng đầu Việt Nam.

Trong khi đó, theo thống kê của Bộ Y tế, bia rượu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tai nạn giao thông (chiếm 60%), gây bạo lực gia đình, mất an toàn trật tự xã hội (30%). Còn theo số liệu của Bộ Công an, một tháng qua (tính từ ngày 16/7 đến 15/8) toàn quốc xảy ra 1.430 vụ TNGT, làm chết 650 người, bị thương 1.094 người. Riêng tại tỉnh Hà Nam, trong 6 tháng đầu năm xảy ra 99 vụ tai nạn giao thông làm chết 61 người, bị thương 62 người, trong đó có 16 vụ tai nạn có nguyên nhân do người điều khiển phương tiện sử dụng đồ uống có cồn trước khi tham gia giao thông.

Cũng tại hội thảo, bà Phạm Hoàng Anh (Tổ chức Health Bridge Canada tại Việt Nam) cho biết: “Với mức chi trung bình cho rượu bia là 733.058 đồng/hộ, tổng chi tiêu cho rượu bia của Việt Nam là 16.372 tỷ đồng. Tổng số tiền này có thể mua 1.700.000 tấn gạo đủ để nuôi sống gần 21 triệu người/năm. Nếu số tiền mua rượu bia được dùng mua xe máy thì có thêm 12,5% hộ nghèo hiện chưa có xe máy được sử dụng phương tiện đi lại phổ biến này. Trong khi những người uống rượu bia ở các gia đình sống dưới ngưỡng nghèo uống 2 cốc rượu bia/5 ngày thì trẻ em trong các gia đình này uống chưa đến một cốc sữa/năm”.

Kiểm soát quảng cáo, hạn chế tài trợ các loại rượu bia

Trước thực trạng này, bà Hoàng Anh kiến nghị cần ban hành Luật Phòng chống tác hại rượu, bia với các biện pháp kiểm soát mạnh đã được chứng minh hiệu quả (tăng thuế, hạn chế quảng cáo, hạn chế sự tiếp cận của rượu bia).

Đặc biệt, TS Trần Tuấn - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo phát triển cộng đồng, Trưởng khoa Khoa học sức khỏe (ĐH Tây Bắc) cũng góp ý sâu thêm về nội dung “sự cần thiết thực hiện kiểm soát quảng cáo, hạn chế tài trợ với các loại rượu, bia dưới 15 độ”. Bởi theo TS Trần Tuấn, hiện nay tồn tại khoảng trống luật pháp trong nước về kiểm soát quảng cáo, tài trợ của các doanh nghiệp với các loại rượu bia dưới 15 độ trên cả phương tiện thông tin đại chúng và mạng xã hội, dẫn đến thực tế các sản phẩm rượu, bia dưới 15 độ đã và đang được quảng cáo như hàng hóa thông thường; hướng đến cả trẻ em, thanh thiếu niên.

TS Trần Tuấn kiến nghị: “Đây chính là một trong những yếu tố chính thúc đẩy sự lan rộng và gia tăng nhanh tỷ lệ, mức độ sử dụng rượu, bia trong thời gian qua. Hoạt động quảng cáo tài trợ thiếu kiểm soát với bia, rượu dưới 15 độ trong thời gian qua không chỉ bất lợi cho sự phát triển toàn diện trẻ em, mà còn tạo ra nguy cơ gia tăng hành vi vi phạm pháp luật, nhất là ở thanh thiếu niên. Việc hạn chế quảng cáo đã được chứng minh là hiệu quả trong giảm tiêu thụ, giảm tác hại của rượu, bia nên đã được WHO khuyến cáo nên áp dụng như là biện pháp ưu tiên”.

Một số chuyên gia khác cho rằng, thực tế sử dụng rượu bia là xu thế chung trên thế giới. Trong quá trình toàn cầu hóa, Việt Nam mở cửa hội nhập quốc tế, nếu không có biện pháp kiểm soát, định hướng từ trước, ắt sẽ đón cả những “ngọn gió lành lẫn gió độc”. Hơn nữa, trong suy nghĩ, nhiều người Việt Nam vô tình chấp nhận việc sử dụng rượu bia làm khuôn mẫu trong mọi hình thức giao tiếp, biếu xén, làm ăn, lễ lạt, hiếu hỷ.

Về phòng ngừa và xử lý rượu, bia nhập lậu, giả, không bảo đảm an toàn, theo các chuyên gia cần có quy định việc sử dụng chất chỉ thị màu trong cồn công nghiệp (methanol) để phòng ngừa pha chế rượu từ cồn công nghiệp. Luật Phòng chống tác hại rượu, bia sẽ kiểm soát chặt chẽ nhu cầu sử dụng rượu, bia, đưa ra các biện pháp giảm mức tiêu thụ rượu, bia; kiểm soát việc cung cấp rượu, bia; giảm tác hại; bảo đảm nguồn lực cho phòng chống tác hại rượu, bia để nâng cao sức khỏe cộng đồng.