Ồn ào vụ tiêu huỷ 15 con chó theo chủ về quê tránh dịch: Động vật có khả năng là vật trung gian lây Covid-19 cho người không?

Trước đó, mạng xã hội lan truyền hình ảnh gia đình ông Phạm Minh Hùng chạy xe máy từ Long An về quê, mang theo một đàn chó với số lượng lớn trên xe máy.

Về đến Cà Mau, vợ chồng ông Hùng xét nghiệm và có kết quả dương tính với Covid-19, được đưa vào bệnh viện điều trị. Đàn chó không được đi theo.

Đến ngày 9/10/2021, ông hay tin đàn chó 13 con và con mèo của vợ chồng người em đều đã bị trạm y tế xã Khánh Hưng, huyện Trần Văn Thời, Cà Mau tiêu hủy. Vụ việc đã gây ồn ào trên cộng đồng mạng.

Theo TS Nguyễn Hồng Vũ - Viện nghiên cứu City of Hope, California, USA, từ năm 2020 đã có nhiều thông tin lo sợ chó mèo lây Covid-91 cho người. 

Tuy nhiên, sự thật là sau hơn 1 năm đại dịch cho đến nay không có một bài báo khoa học nào cho thấy chó, mèo có thể trở thành vật trung gian lây bệnh Covid-19 cho người. Ngược lại đã có nhiều nghiên cứu cho thấy con người có thể lây bệnh cho động vật nuôi. Tỉ lệ chó, mèo bị chủ lây bệnh Covid-19 cũng thấp và hầu hết không có triệu chứng hoặc bệnh rất nhẹ, rất hiếm có trường hợp bị nặng.

Tại Pháp, một nghiên cứu trên 9 con mèo và 12 con chó có chủ là những người mắc bệnh Covid-19 cho thấy không có con nào bị nhiễm virus SARS-CoV-2. Một nghiên cứu khác trên 22 con mèo và 11 con chó chỉ tìm thấy một con mèo (4.5%) duy nhất dương tính với virus qua xét nghiệm RT-PCR.

Ở Hồng Kông, một nghiên cứu ghi nhận 2 trong số 15 (13.3%) con chó sống trong nhà với người mắc Covid-19 bị nhiễm virus SARS-CoV-2 qua xét nghiệm RT-PCR và cũng cho thấy có kháng thể được tạo ra.

Trong một nghiên cứu khác ở Hồng Kông, 6 trong số 50 (12%) con mèo sống chung với người bị nhiễm SARS-CoV-2 đã dương tính qua xét nghiệm RT-PCR. 

Trong một nghiên cứu lớn hơn ở Texas, Mỹ trên 76 con chó và mèo từ 39 hộ gia đình có người nhiễm COVID-19 thì chỉ thấy hai con mèo và một con chó trong số 17 con mèo và 59 con chó được xét nghiệm RT-PCR dương tính với virus. Nhưng với xét nghiệm kiểm tra kháng thể thì họ thấy rằng có đến 7 con mèo và 7 con chó tạo được kháng thể trung hòa virus, và kháng thể ở mèo có khả năng trung hòa mạnh hơn ở chó.

Các nhà khoa học cũng thử tìm virus trên lông của chúng và thấy có một số con đang bệnh thì có phát hiện RNA của virus nhưng khi nuôi cấy thì không thu được virus sống. Điều này cho thấy có thể "thói quen" liếm lông của chúng đã làm dính một số RNA của virus nhưng đây không phải virus sống nên họ kết luận lông của chúng không phải nguồn lây nhiễm virus.

Tóm lại, cho đến nay chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy chó, mèo có thể là vật trung gian lây nhiễm bệnh Covid-19 cho người. Tuy nhiên, vì con người có thể lây nhiễm bệnh cho động vật nuôi nên CDC đề nghị rằng:

- Chủ sở hữu vật nuôi và mọi người trong nhà nếu có điều kiện chích vaccine COVID-19 thì hãy chích ngừa.

- Khi có người trong nhà bị COVID-19 thì người này không nên tiếp xúc với vật nuôi.

- Chủ vật nuôi nên hạn chế để vật nuôi tiếp xúc với những người chưa được chích ngừa bên ngoài.

Tuy nhiên, vì vật nuôi cũng có 1 tỉ lệ nhỏ có thể mắc bệnh Covid-19 lây từ người và chưa có bằng chứng khoa học cho thấy chúng có thể lây sang người, để thận trọng, chúng ta nên cách ly vật nuôi trong giai đoạn chúng bị bệnh. 

Khi mắc Covid-19, hầu hết chúng không có triệu chứng hoặc rất nhẹ, tuy nhiên chúng có thể có các triệu chứng nặng hơn như sốt, ho, khó thở, uể oải, hắt xì, sổ mũi, mắt kèm nhèm, ói, tiêu chảy...

- Nên cho chúng ở một góc riêng, tránh tiếp xúc với những người trong nhà có nguy cơ cao nếu mắc Covid-19, tránh tiếp xúc với vật nuôi khác.

- Hạn chế ôm ấp, hôn vật nuôi hoặc cho chúng ngủ chung giường.

- Mang găng tay và khẩu trang khi dọn dẹp phân hoặc nước tiểu, cho vào một túi kín trước khi bỏ vào thùng rác.

- Luôn rửa tay bằng xà bông và nước ngay sau khi dọn dẹp vệ sinh cho chúng.