Theo y học cổ truyền, viêm xoang mạn tính có rất nhiều nguyên nhân. Nếu do ngoại tà phần nhiều thực chứng, nếu do nội thương chủ yếu do hư chứng. Ðiều trị viêm xoang không chỉ nhằm giải quyết việc viêm nhiễm tại chỗ mà cần phải điều trị ngoại tà viêm nhiễm cấp, sau bổ huyết thanh hỏa, bổ âm tiếp dương, khi âm dương và khí huyết điều hòa, viêm xoang tự khỏi. Dưới đây là bài thuốc cổ phương gia giảm phòng trị chứng viêm xoang.
Viêm xoang cấp thể phong hàn: người bệnh biểu hiện đau đầu nghẹt mũi, sổ mũi, người ớn lạnh phát sốt, nhức mỏi, mạch phù khẩn. Dùng bài thuốc: Cửu vị khương hoạt gia giảm: xuyên khung 14g, bạch chỉ 14g, sinh địa 20g, hoàng cầm 12g, phòng phong 8g, thương truật 12g, thông bạch 20g, tân di hoa 14g, thương nhĩ tử 12g, cam thảo 4g, tế tân 6g, đại táo 12g. Sắc hoặc làm hoàn uống. Công dụng: giải biểu hàn, thanh lý nhiệt, thông khiếu, tiêu viêm... Trị viêm mũi, viêm xoang do nhiễm lạnh “hàn tà thực chứng”...
Viêm xoang cấp thể phong nhiệt: người bệnh có biểu hiện đau đầu ngạt mũi, đau rát họng phát sốt. Dùng bài: Ngân kiều tán gia giảm: kim ngân hoa 20g, liên kiều 20g, cát cánh 10g, bạc hà 12g, kinh giới 12g, đạm đậu xị 20g, ngưu bàng tử 20g, cát căn 14g, tân di 12g, cam thảo 4g. Sắc hoặc làm hoàn uống. Công dụng: thanh nhiệt, giải độc, thông khiếu, tiêu viêm... Trị viêm xoang ngoại cảm phong nhiệt do nhiễm “nhiệt tà thực chứng”..., còn trị chứng viêm nhiễm đường hô hấp trên rất tốt.
Viêm xoang mạn thể phế âm hư hỏa vượng: người bệnh có biểu hiện đau đầu nghẹt mũi, người cảm nóng trong, sợ lạnh, miệng khô, bệnh tái phát nhiều lần... Dùng bài: Thương nhĩ tán, phối hợp bài “Tứ vật gia giảm”: thương nhĩ tử 16g, tân di 16g, bạch chỉ 20g, bạc hà 10g, xuyên khung 14g, đương quy 14g, hạ khô thảo 16g, bổ công anh 14g, kim ngân 16g. Sắc uống hoặc làm hoàn uống. Công dụng: thanh hỏa, dưỡng âm, thông khiếu... Trị viêm mũi, viêm xoang, viêm mũi dị ứng mũi lâu ngày do hư chứng.
Viêm xoang mạn thể âm dương lưỡng hư: người bệnh có biểu hiện đau đầu nghẹt mũi, sổ mũi, viêm mũi dị ứng lâu năm. Dùng bài: Bát vị hoàn gia giảm: thục địa 20g, hoài sơn 16g, sơn thù 12g, đơn bì 12g, phục linh 14g, quế chi 12g, câu kỷ tử 12g, đảng sâm 12g, bạch truật 12g, táo nhân 12g, viễn chí 10g, trạch tả 8g, mạch môn 8g, phụ tử 6g, nhục thung dung 10g, ngưu tất 12g. Sắc hoặc tán bột, viên hoàn uống. Công dụng: bổ âm tiếp dương, giáng hư hỏa, tiêu viêm, thông khiếu... Trị viêm mũi, viêm xoang, viêm mũi dị ứng mũi lâu ngày do hư chứng.
Trên đây là một số bài thuốc cổ phương gia giảm điều trị viêm mũi, xoang cấp tính cũng như mạn tính. Có thể phối hợp với thuốc kháng sinh Tây y khi viêm cấp càng mau khỏi. Để phòng trị bệnh cần lưu ý tránh môi trường bụi bẩn, lây nhiễm cảm cúm. Nếu do nhiệt tà tránh ăn uống nóng quá, nếu do phong hàn tà tránh ăn uống lạnh quá, nếu bệnh lâu mạn tính cần ăn uống bồi bổ tăng cường sức khỏe để ngừa bệnh tái phát.
Lương y Minh Phúc
Theo suckhoedoisong.vn