Nói đến làng Vũ Đại chắc hẳn ai cũng nhớ đến mối tình Chí Phèo – Thị Nở trong tác phẩm để đời của cố nhà văn Nam Cao. Ngày nay, mảnh đất ven sông này còn nổi tiếng với những món ngon thấm đẫm hồn quê như hồng Nhân Hậu, chuối ngự Đại Hoàng và một món không thể quên khi nhắc đến nơi này đó là niêu cá kho. Qua thời gian, món ăn độc đáo này đã trở thành một món đặc sản, mỗi niêu cá kho có giá bạc triệu và “hút hồn” bất cứ ai được thưởng thức.
Cứ đến dịp cận Tết, làng Đại Hoàng (tỉnh Hà Nam) lại đỏ lửa suốt ngày đêm để cho ra lò món cá kho niêu làng Vũ Đại - món ăn dân dã, thôn quê được người tiêu dùng khắp cả nước yêu thích, đặc biệt là vào dịp Tết đến Xuân về.
Để nồi cá kho có được hương vị đặc trưng, thơm bùi béo ngậy, người nấu phải chọn bằng được cá trắm đen, loại có trọng lượng 4kg trở lên thì thịt cá mới chắc và ngọt. Khi mổ cá, phải tránh làm vỡ ruột để những chất tanh, bẩn không dính vào thịt cá. Khi nấu, chỉ lấy thân, bỏ đầu bỏ đuôi, xắt thành miếng to bản, sơ chế sạch sẽ.
Niêu đất chuẩn phải lấy từ Nghệ An vì chất đất ở đây rất tốt có thể đảm bảo độ bền trong quá trình kho 12 tiếng, vung của niêu phải lấy từ Thanh Hóa vì loại vung ở đây được thiết kế theo kiểu vòm lên, rất thuận lợi trong việc kho cá. Trước khi kho phải "tôi" niêu bằng cách tráng qua 1 lớp cháo loãng mỏng và vẫn còn nóng sau đó phơi nắng cho niêu thêm phần chắc chắn.
Cá phải được kho bằng củi nhãn, vì theo người dân ở làng Vũ Đại, nồi đất kho bằng củi nhãn sẽ làm mất mùi đất nung và làm cho món cá có hương thơm hấp dẫn hơn, giữ được lâu hơn và củi nhãn cho lửa rất đượm. Trong quá trình kho cần phải ủ trấu để giữ nhiệt để nồi luôn trong trạng thái sôi lục bục.
Những loại gia vị không thể thiếu là nước mắm, kẹo đắng, nước cốt chanh, gừng, giềng, ớt, sườn lợn và một gia vị đặc biệt là nước cốt cua đồng…
Những năm gần đây, đặc sản cá kho làng Vũ Đại được nhiều người biết đến, cá luôn đắt hàng mỗi dịp Tết dù mỗi niêu cá kho có giá từ 500 nghìn đến hơn 1 triệu đồng.
Vào ngày gần Tết, trong làng tấp nập khách đến đặt cá kho để đem về ăn, đem đi biếu bạn bè, người thân. Đến làng tìm mua cho được ngay một niêu cá đem về là rất khó, thường phải gọi điện đặt trước để người nấu chủ động về nguyên liệu và hẹn ngày quay lại lấy cá.
Giờ đây Cá kho Đại Hoàng đã vượt ra ngoài lũy tre làng đế tay người tiêu dùng cả trong và ngoài nước.
Những người dân làng cá kho này chia sẻ, nhờ nghề làm cá kho, món đặc sản bậc nhất của làng Vũ Đại, mà nhiều gia đình kiếm được vài trăm triệu mùa Tết, nhiều lao động trong làng có việc làm, có thu nhập ổn định.
Theo sohuutritue.net.vn