Cách dạy trẻ kiểm soát cơn giận dữ

Theo Hiệp hội Tâm lý học Mỹ (APA), giận dữ là một phản ứng hết sức tự nhiên của tâm lý con người, chúng ta hoàn toàn không thể ngăn cản hay cấm việc ai đó có được tức giận hay không. Việc ngăn cấm này có thể gây hại rất lớn đến sự phát triển tâm lý cũng như sức khỏe, đặc biệt đối với trẻ em. Khi phải kìm nén sự tức giận, cơ thể sẽ bị tổn hại về hệ thần kinh, dẫn đến những vấn đề xấu cho sức khỏe như huyết áp cao, về lâu về dài có thể dẫn đến trầm cảm, lo lắng, mất ngủ, thậm chí là ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.

Các bậc phụ huynh có thể hạn chế sự giận dữ ở con trẻ bằng cách dạy chúng biết cách “kiểm soát” cơn tức giận của mình, nhờ đó sẽ ngăn ngừa được những tác động tiêu cực trước khi mọi chuyện trở nên quá tệ. Dưới đây là một số cách cha mẹ có thể áp dụng để giúp con kiểm soát cơn tức giận, điều chỉnh cảm xúc một cách tốt nhất:

Dạy con biết gọi tên cảm xúc

Cảm xúc là những thứ khó xử lý ở mọi lứa tuổi, nhưng nếu cha mẹ có thể thành công trong việc giúp con hiểu được cảm xúc của mình, đó là một thành tựu lớn. Ngay từ khi con mới chập chững biết đi và tập nói, bố mẹ hãy dạy con biết gọi tên những cảm xúc của mình. Có một từ để thể hiện cảm xúc là bước đầu tiên để đối phó với nó. Các trạng thái, cung bậc cảm xúc như phản đối, thất vọng, xấu hổ và tức giận thường biểu hiện tương tự nhau nhưng mọi người phản ứng với chúng một cách khác nhau. Chẳng hạn, cảm xúc thất vọng thường nhận được sự đồng cảm nhưng sự tức giận có thể gặp khiến người khác cảm thấy khó chịu.

Bằng cách dạy con cách gọi tên những cảm xúc này, bạn có thể khuyến khích trẻ sử dụng từ ngữ để giúp con cảm thấy tốt hơn. Con có thể nói ra cảm giác tức giận nhưng không được hành xử hung hăng.

Dạy con biết đặt mình vào vị trí của người khác

Bố mẹ nên cùng con giải quyết những tình huống, dạy con biết đặt mình vào vị trí của người khác để tưởng tượng, để trải nghiệm suy nghĩ và tình cảm của họ. Khi đó, con mới nhận ra được cảm xúc của người khác và tránh được những cảm xúc tiêu cực.

Trẻ biết hài hước, nhìn nhận vấn đề trong tâm thế lạc quan, biết bao dung, độ lượng, tha thứ cho lỗi lầm của người khác cũng sẽ giúp trẻ kiềm chế được trong những tình huống cụ thể.

Khi có được khả năng tự kiềm chế con người sẽ có tính độc lập cao, có chính kiến, ít chịu tác động của hoàn cảnh và người khác. Một người muốn thành công thì phải có khả năng kiềm chế cao. Quá trình hình thành tính tự kiềm chế không phải là việc riêng của trẻ, mà cha mẹ cần giáo dục nghiêm túc ngay khi trẻ còn nhỏ.

Giúp con thư giãn

Khả năng chịu đựng kém có thể gây ra những bất đồng, xung đột không đáng có. Hãy dạy trẻ khả năng biết kìm chế cơn giận của mình một cách lành mạnh. Ví dụ hít thở thật sâu, đi bộ xung quanh nhà để đốt cháy năng lượng giận dữ, thậm chí có thể tạo ra một số công cụ giúp trẻ thư giãn.

Cha mẹ đưa ra những câu hỏi để hiểu hơn về cảm xúc của con, chẳng hạn: "Con đang cảm thấy như thế nào?", "Chuyện gì đang xảy ra vậy?", "Chúng ta có thể làm gì để mọi chuyện tốt hơn" hoặc "Bố/mẹ có thể làm gì bây giờ, hãy cho bố/mẹ biết khi nào con sẵn sàng vui vẻ trở lại?".

Hay nói cách khác là bố mẹ giúp con “làm dịu” đi cơn giận. Điều này tưởng chưng như đơn giản nhưng lại không hề dễ một chút nào, bởi ngay cả với người lớn việc tiết chế cảm xúc trong một số trường hợp cũng rất khó. Đối với trẻ nhỏ, việc nghĩ đến một bài hát hoặc câu chuyện yêu thích có thể làm dịu đi cảm xúc tức giận.

Là tấm gương để con học tập

Trẻ nhỏ thường bắt chước các hành động của người lớn. Nếu bạn hay tỏ ra tức giận dù với ai và vì nguyên nhân gì trước mặt con thì đó rất có thể con sẽ làm theo. Dần dần, thái độ đó trở thành một phần tính cách của con. Do đó, bố mẹ, người lớn đều phải biết kiểm soát cảm xúc tốt trước mặt con.

Hãy khuyến khích trẻ tự nhìn nhận lại bản thân mình, tự nói chuyện với chính mình. Những cuộc đối thoại nội tâm như vậy sẽ giúp trẻ biết cách kiểm soát được hành vi của mình sau này.

Khuyến khích con tập thể dục

Hạn chế cho trẻ sử dụng điện thoại, khuyến khích chúng chơi thể thao, tìm kiếm những trò chơi bên ngoài và kết bạn với nhau. Tập thể dục có thể là một cách hiệu quả để giảm bớt những cảm xúc tiêu cực và tức giận, nóng nảy. Các trò chơi như chạy nhảy, ném bóng, nhảy lò hò sẽ tiêu hao nhiều năng lượng thừa, giúp đầu óc tỉnh táo hơn.

Đừng tiếc những cái ôm và lời khích lệ con

Một cái ôm thật chặt có thể ngăn ngừa cảm giác ghen tị hoặc thất vọng dẫn tới sự tức giận. Một cái nắm tay nhẹ nhàng, ấm áp có thể giúp làm dịu đi cơn tức giận trong trẻ.

Hãy nhớ khen ngợi con không chỉ về kết quả con đạt được mà cả những nỗ lực của chúng và đừng trách mắng khi con mắc lỗi lầm. Bạn có thể chỉ ra cho con những điểm mạnh của chúng và những gì chúng đã đạt được, đồng thời có thể kể về những thất bại của chính bạn để giúp con thấy rằng con có thể thành công khi làm lại.

Theo Sohuutritue/Parents, Star Tribune