Kỳ tích cứu sống những em bé tí hon

Chào đời khi còn quá non tháng, một số bé trọng lượng chỉ nặng 400 - 500g, lọt thỏm trong 2 bàn tay người lớn nhưng các bé đều sống sót, một phần nhờ vào sự chăm sóc tận tình của các y - bác sĩ.

Sức sống diệu kỳ

Cách đây ít ngày, các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Trung ương đã công bố nuôi dưỡng thành công trẻ sinh non người nước ngoài nặng 500g ở tuổi thai 25 tuần 6 ngày.

Đây là ca sinh non rất đặc biệt, khó khăn nhất trong các ca sơ sinh được cứu sống của các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Trung ương, bởi thai nhi chậm phát triển trong tử cung, còn người mẹ bị tiền sản giật và từng có 4 lần mang thai ở nước ngoài không thành công.

Có người thân ở Việt Nam nên lần có thai thứ 5, người phụ nữ 34 tuổi, quốc tịch Canada, đã trở về quê hương theo dõi thai kỳ. Khi thai được 25 tuần 6 ngày tuổi, người mẹ có dấu hiệu tiền sản giật và suy thai nên các bác sĩ đã quyết định mổ lấy thai.

Từ một bé trai sinh non nhẹ cân, đến khi xuất viện bé đã phát triển bình thường theo đúng độ tuổi, nặng 2kg. Trẻ tự thở khí trời, có phản xạ bú tốt và cũng đã biết cười tự phát. Kết quả siêu âm tim, siêu âm qua thóp chưa phát hiện bất thường. Bế con trên tay, người mẹ hạnh phúc nghẹn ngào vì ngỡ như một giấc mơ.

Massage sớm mang đến nhiều lợi ích cho trẻ sinh non, nhẹ cân

Trước đó, tháng 10-2022, một cặp song sinh sinh non ở tuần thứ 25 nặng 500g/bé cũng được nuôi dưỡng thành công. Gần 5 tháng sau khi chào đời, cả 2 bé đã phát triển như trẻ cùng lứa tuổi, bé gái nặng 3,1kg, bé trai nặng 3,6 kg. Đánh giá các chỉ số cho thấy 2 trẻ hoàn toàn khỏe mạnh, chưa có biểu hiện bất thường.

Đặc biệt hơn, tháng 9-2021, Bệnh viện Phụ sản Trung ương đã cứu sống và nuôi dưỡng thành công bé gái sinh non ở tuần thai thứ 27, chỉ nặng 400g. Đến nay, đây là trường hợp trẻ sơ sinh nhẹ cân nhất được cứu sống ở Việt Nam.

PGS-TS Trần Danh Cường, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, cho biết người mẹ của bé sơ sinh này bị tiền sản giật, suy thai. Đây là bệnh lý nguy hiểm nên nếu có yếu tố đe dọa tính mạng người mẹ, buộc phải đình chỉ thai nghén. "Thời điểm em bé được sinh ra, nặng 400 g, chân bé nhỏ chưa bằng ngón tay út của người lớn nhưng sau 3 tháng 9 ngày, bé đã nặng 1,8 kg, tự thở khí trời, ăn sữa đạt 200 ml/ngày. Quả thực chúng tôi không dám nghĩ em bé hồi phục diệu kỳ như vậy" - PGS-TS Trần Danh Cường bày tỏ.

Chăm sóc trẻ sinh non: một quy trình khó khăn

Theo các bác sĩ Trung tâm Chăm sóc và điều trị sơ sinh - Bệnh viện Phụ sản Trung ương, để cứu sống một trẻ sinh non, đặc biệt nhẹ cân thì ngay từ những giây đầu đời phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bác sĩ sản khoa, bác sĩ gây mê hồi sức và bác sĩ sơ sinh. Khi các bé sinh non nhẹ cân ra đời đã phải có một bác sĩ của trung tâm túc trực cùng bác sĩ sản khoa để đón bé, bảo đảm cho bé được giữ ấm, chống nhiễm trùng. Mỗi bé sơ sinh sinh non, cực nhẹ cân phải có nhiều nhân viên y tế phục vụ, để bảo đảm các cháu được chăm sóc tốt nhất.

Nói về bí quyết chăm sóc trẻ sơ sinh cực kỳ non tháng, TS-BS Lê Minh Trác, Giám đốc Trung tâm Chăm sóc và điều trị sơ sinh - Bệnh viện Phụ sản Trung ương, cho biết đó là việc áp dụng thành công chiến lược chống suy hô hấp, ổn định thân nhiệt, chống nhiễm trùng, massage và cho ăn sớm...

Ngay từ khi đón những bé chào đời chỉ nặng 500g (tương đương chai nước 500 ml), các bác sĩ ngay lập tức đặt nội khí quản, hỗ trợ hô hấp bơm surfactant và cho thở máy. Việc chăm sóc dinh dưỡng cho các bé được kết hợp giữa nuôi dưỡng tĩnh mạch và tiêu hóa phòng viêm ruột hoại tử.

Theo BS Trác, những em bé sinh non, toàn bộ tay, chân trẻ chỉ bé bằng ngón tay út của người lớn nên mạch máu cực kỳ nhỏ. Vì vậy, việc nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch vô cùng gian truân. Có những bé trong 1-2 tuần đầu chỉ ăn được 5 giọt sữa (tương đương 0,5ml). Đều đặn, cứ 1,5 giờ trẻ lại được ăn một lần và số lần ăn của một trẻ sinh non trong ngày lên tới 15-16 lần.

"Với bé sinh non nặng 400g, khi mới sinh được nuôi dưỡng tĩnh mạch hoàn toàn, đến ngày thứ 15, bữa ăn đầu tiên qua đường miệng, em bé chỉ ăn 1,5-2 ml/bữa. Sau 23 ngày, bé ăn 5 ml sữa/bữa, với tần suất ăn 16 bữa/ngày, nhỏ sữa từng giọt vào miệng. Sau hơn 3 tháng trẻ đã tự bú, ăn sữa đạt 200 ml/ngày, vận động tốt" - BS Trác chia sẻ.

Cũng theo BS Trác, cùng với dinh dưỡng sớm, áp dụng Kangaroo và kỹ thuật vô trùng thì việc massage sớm cũng cực kỳ quan trọng. Massage sớm tác động vào thần kinh giúp trẻ phát triển hệ thống thần kinh, lưu thông máu huyết, tránh trì trệ và hỗ trợ hệ thống đường tiêu hóa phát triển. Thần kinh phát triển giúp hệ hô hấp phát triển ổn định, tránh các cơn ngừng thở, tím tái, có phản xạ bú mẹ. Dầu massage ngấm qua da như một phần dinh dưỡng, khi massage vi khuẩn có lợi ở da phát triển tốt tránh viêm loét cho trẻ. "Khi được massage, trẻ đều thể hiện sự dễ chịu, trẻ biết cười tự phát, có cảm xúc rất rõ khi gần người thân và được chăm sóc" - BS Trác kể.

Các bác sĩ cho biết tùy thuộc vào cân nặng và tình trạng bệnh, phương pháp điều trị và thời gian chăm sóc tại bệnh viện cũng khác nhau. Thông thường, trẻ sinh cực kỳ non tháng phải nằm bệnh viện 3-5 tháng. 

Đừng vội buông xuôi

PGS-TS Trần Danh Cường cho biết thực tế những trẻ sinh non tháng sẽ có rất nhiều nguy cơ như: ngạt, suy hô hấp, hạ thân nhiệt, xuất huyết, viêm ruột hoại tử, nhiễm trùng sơ sinh, rối loạn chuyển hóa, vàng da, thiếu máu... dẫn đến các di chứng nặng về thần kinh, bệnh phổi mạn tính... Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học, cùng đội ngũ thầy thuốc có trình độ kỹ thuật cao, rất nhiều bé sinh non tháng, đặc biệt nhẹ cân đã được cứu sống và phát triển khỏe mạnh.

Những năm qua, hàng chục em bé tí hon chào đời ở tuần thai thứ 25-27, chỉ nặng 500-600 g được nuôi dưỡng thành công, mang lại hạnh phúc cho nhiều gia đình, nhất là những cặp vợ chồng hiếm muộn.

"Điều này không chỉ khẳng định sự phát triển của y học nước nhà mà còn thắp lên hy vọng, niềm tin cho các bà mẹ không may mắc những bệnh lý khó về sản phụ khoa. Vì vậy, nếu người mẹ không may có nguy cơ sinh non thì đừng vội buông xuôi, hãy quyết tâm và cùng với y - bác sĩ chăm sóc để tìm cơ hội sống cho các em bé" - PGS-TS Trần Danh Cường nhắn nhủ.

Theo PGS-TS Trần Danh Cường, trong năm nay, Bệnh viện Phụ sản Trung ương sẽ tổng kết, chia sẻ kinh nghiệm cho các bệnh viện khác để tỉ lệ trẻ sinh non, nhẹ cân được cứu sống nhiều hơn.