Làm sao để biết trẻ biếng ăn?
Biếng ăn là tình trạng bé không chịu ăn, ăn ít hoặc ăn không đủ lượng dinh dưỡng cần thiết. Dưới đây là 1 vài biểu hiện biếng ăn ở trẻ:
- Bé không chịu ăn, ăn ít hơn mức bình thường so với các bé cùng độ tuổi, ăn ngậm, bữa ăn kéo dài quá 30p.
- Bé không chịu ăn một số loại thức ăn thông thường như: Thịt, cá, trứng sữa...
- Bé không có hứng thú với việc ăn uống, nhìn thấy đồ ăn của bé là bé có cảm giác muốn ói, muốn trốn chạy.
- Nhiều tháng liên tiếp bé không tăng cân.
Biếng ăn ở trẻ có nhiều nguyên nhân nhưng có 3 lý do chính khiến bé biếng ăn đó là:
- Biếng ăn sinh lý: Thường kéo dài từ 1 đến 2 tuần và thường xảy ra theo giai đoạn phát triển thể chất của trẻ thường gặp khi bé 3-4 tháng tuổi, 9-10 tháng và 16-18 tháng. Lượng ăn của bé giảm, bé lười ăn, trốn ăn nhưng không gặp các vấn đề về sức khỏe như ho, sốt, phát ban, viêm mũi, rối loạn tiêu hóa...
- Biếng ăn tâm lý: Nguyên nhân của việc biếng ăn tâm lý là do thay đổi môi trường, thay đổi chế độ ăn, chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý, bị ép ăn...
- Biếng ăn bệnh lý: Là việc bé biếng ăn do đang mắc phải một số vấn đề về sức khỏe hoặc do tác động của loại thuốc nào đó bé đang sử dụng.
Vậy mẹ có nên nên tự mua thuốc kích thích ăn ngon cho trẻ?
Theo TS dược học Nguyễn Hữu Đức, giảng viên chính bộ môn Dược Đại học Y Dược TP HCM cho biết với trẻ em nhất là các bé dưới 2 tuổi việc tự ý và lạm dụng các loại thuốc kích thích sẽ rất nguy hiểm. Nếu trẻ dùng trong thời gian dài sẽ khiến não bộ bị ức chế, cơ thể mỏi mệt không tốt cho sự phát triển trí tuệ.
Và theo TS-BS Đinh Thị Kim Liên- Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng, BV Bạch Mai cho rằng ở trẻ nhỏ các cơ quan trong cơ thể chưa hoàn thiện nên nếu trẻ không có những dấu hiệu đi kèm với việc thiếu canxi thì nên để cho cơ thể trẻ tự điều chỉnh và tự thích nghi. Việc sử dụng các sản phẩm kích thích ăn ngon sẽ gây ức chế trung khu thần kinh của trẻ cũng như không tốt cho gan và thận.
Thực tế có rất nhiều người khi thấy con lười ăn đã tự ý mua các loại men tiêu hóa cho con uống chỉ qua kinh nghiệm truyền miệng mà không theo chỉ dẫn của bác sĩ. Điều này đã gây nên những tác hại cho sự hấp thụ dinh dưỡng và ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ.
Theo các bác sĩ dinh dưỡng thì hiện nay, một số chế phẩm hỗ trợ tiêu hóa thường được mọi người gọi chung bằng một cụm từ “men tiêu hóa”, trong khi đó các bà mẹ không phân biệt được chính xác từng loại. Thực chất các chế phẩm này được chia thành hai loại là men tiêu hóa và men vi sinh. Mỗi loại đều có công dụng, đối tượng sử dụng khác nhau.
Các bác sĩ dinh dưỡng trẻ em cho biết: Men vi sinh là các chế phẩm chứa các vi sinh vật có ích, khi uống vào nhằm cải thiện sự cân bằng của hệ vi khuẩn ruột và có lợi ích cho sức khỏe người dùng. Trong ruột già của một người khỏe mạnh có những loại vi khuẩn thường trú ở đây, ngoài vi khuẩn gây bệnh còn có vi khuẩn có ích. Các vi khuẩn có ích giúp tiêu hóa tốt thức ăn, tạo hệ sinh thái cân bằng trong đường ruột và bảo vệ ruột già. Việc bổ sung các men vi sinh nhằm nâng cao sức đề kháng cho đường ruột là cần thiết, đặc biệt sau một đợt trẻ bị rối loạn tiêu hóa.
Còn men tiêu hóa là men hay còn gọi là enzym do chính các tuyến trong cơ thể tiết ra để tiêu hóa và hấp thu thức ăn. Men tiêu hóa chỉ dùng khi có sự chỉ định của bác sĩ nếu nghi ngờ hoặc có bằng chứng là bị thiếu men tiêu hóa. Cũng có khi việc dùng men tiêu hóa để tăng cường thêm khả năng tiêu hóa thức ăn trong một khoảng thời gian nhất định nào đó. Tuy nhiên, nếu lạm dụng và dùng kéo dài sẽ gây tác dụng ngược do lượng men tiêu hóa được cung cấp nhiều từ bên ngoài trong thời gian dài sẽ ức chế các tuyến tiết ra men tiêu hóa nội sinh trong cơ thể.
Việc nhầm lẫn giữa hai loại trên hoặc có khi người sử dụng không biết mình đang cho con dùng loại gì, chỉ biết gọi chung là “men tiêu hóa” sẽ khiến cho tình trạng tiêu hóa không được cải thiện, thậm chí ngày càng tồi tệ hơn. Không ít trường hợp vì thấy con biếng ăn, chậm lên cân… đã tự ý mua men tiêu hóa về cho con uống nhưng lại mua nhầm sang men vi sinh khiến con bị loạn khuẩn đường ruột.
Mong rằng các mẹ có thể nhìn nhận rõ hơn trong việc xác định bé biếng ăn cũng như nguyên nhân bé biếng ăn để có hướng điều chỉnh phù hợp. Các loại thực phẩm chức năng kích thích ăn ngon nếu dùng đúng, đủ cũng sẽ có tác dụng bổ trợ và mang lại những hiệu quả nhất định. Tuy nhiên, cha mẹ không nên tự ý mua thuốc kích thích ăn ngon cho con sử dụng mà cần được tham khảo qua ý kiến của bác sĩ có chuyên môn.
Hướng khắc phục tình trạng biếng ăn ở trẻ
- Với tình trạng biếng ăn sinh lý mẹ nên: Chia nhỏ bữa ăn trong ngày, ưu tiên các món bé thích; đa dạng cách chế biến, bày trí món ăn; hướng bé tập trung cho bữa ăn bằng cách tắt tivi, điện thoại. Nếu tình trạng không được cải thiện mẹ không nên quá lo lắng bởi việc biếng ăn này chỉ kéo dài trong một khoảng thời gian nhất định và là việc tất yếu của trẻ nhỏ. Mẹ không nên ép bé ăn bởi việc ép ăn chỉ khiến cho tình trạng biếng ăn ở trẻ càng trở nên nghiêm trọng hơn.
- Với các bé biếng ăn tâm lý: Mẹ nên đa dạng hóa thực đơn ăn uống, cách chế biến mà vẫn đảm bảo chất dinh dưỡng, không ép bé ăn, tạo tâm lý thoải mái cho bé vào bữa ăn, cho bé ăn cùng với gia đình...
- Biếng ăn bệnh lý: Nếu bé không rơi vào trường hợp biếng ăn sinh lý, tâm lý hoặc áp dụng các biện pháp cải thiện không mang lại hiệu quả thì có thể bé đang gặp một vấn đề nào đó về sức khỏe như các bệnh viêm nhiễm, các bệnh về đường tiêu hóa... Mẹ nên đưa bé tới bệnh viện hoặc các phòng khám chuyên khoa để được tìm ra nguyên nhân và có hướng điều trị nhanh chóng, phù hợp.
Việc cho trẻ biếng ăn sử dụng các loại thuốc kích thích ăn ngon không phải khi nào cũng mang lại hiệu quả như mong muốn. Có bé sử dụng không mang lại hiệu quả; có bé được cải thiện rõ rệt; có bé ăn uống tốt, tăng cân trong quá trình sử dụng đều đặn, liên tục nhưng khi ngưng sử dụng thì lại quay về tình trạng cũ...