Có hay không việc trẻ mắc chứng rối loạn cử động tạm thời vì dùng điện thoại nhiều?

Chị Phan Hồng Thủy hiện đang sống và làm việc tại thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang cho biết, con trai chị (giấu tên) năm nay lên 4 tuổi, là một cậu bé rất hiếu động. Giống như nhiều bà mẹ khác, mỗi lần con khóc lóc hoặc phá phách mà chị không tài nào dỗ nổi thì thường cho con xem hoạt hình trên điện thoại hoặc chơi game từ khi bé mới chỉ khoảng 2 tuổi.

Tuy nhiên, khoảng 1 tháng trở lại đây, chị nhận thấy con trai có những biểu hiện giật cơ mặt, nháy mắt, nhíu mũi. Cho rằng con trai thích đùa nên thi thoảng chị chỉ la mắng để bé thôi, giận quá thì chị đánh đòn vì sợ đây sẽ trở thành thói xấu sau này khó bỏ được. Tuy nhiên, mặc cho chị Thủy la mắng hay đánh, những thói quen này trên gương mặt con vẫn diễn ra.

“Mình đưa bé đi Sài Gòn khám ở Bệnh viện Nhi đồng 1, chuyên khoa thần kinh. Bàng hoàng khi nghe bác sĩ kết luận bé bị rối loạn TIC (hay còn gọi là Máy giật – PV) tạm thời. Nguyên nhân chủ yếu là do bé tiếp xúc với điện thoại quá nhiều.

Theo bác sĩ nói với bố mẹ thì có trường hợp bé uống thuốc sẽ hết nhưng cũng có bé hết sẽ bị tái đi tái lại, thậm chí có bé sẽ vĩnh viễn bị nháy mắt và nhíu mũi như thế.

Sinh con ra không có tật tự dưng bây giờ thành như thế, ai làm mẹ mà không lo. Mình chia sẻ câu chuyện của con trai để muốn gửi lời cảnh tỉnh với các mẹ: Những người đã và đang cho con dùng điện thoại di động, ipad thì nên dừng ngay đi. Đừng chưa thấy tác hại trước mắt mà và vẫn tiếp tục sai lầm.

Bây giờ mình không cho con đụng đến điện thoại dù cho con có khóc cỡ nào cũng không. Chỉ mong được cải thiện tốt. Lúc trước mình đã đọc 1 số cảnh báo nhưng vì do quá chủ quan nên cứ nghĩ nó coi lâu rồi có bị làm sao. Giờ mới hiểu được. Cũng may là khi mới bắt đầu thì phát hiện sớm. Hy vọng con chỉ bị tạm thời, đừng như lời bác sĩ nói vĩnh viễn thì vợ chồng mình cũng không biết phải làm sao nữa”, chị Thủy kể lại.

Smartphone có thực sự là thủ phạm?

Theo bác sĩ Anh Nguyễn, bệnh viện Worcester (Anh), TIC là dạng rối loạn liên quan đến vận động và cử chỉ ngôn ngữ, thường gặp ở trẻ nhỏ. Có 2 dạng thông thường sau:

1. Một số cơ (ở mặt, thân trên) vận động nhanh và đột ngột, có thể xử lý ngừng lại nhưng do xảy ra nhanh đôi lúc gây nhiều khó chịu/bất ngờ cho trẻ như: nháy mắt, lắc đầu, nhún vai, nhếch mép, nâng cánh mũi, cử động các ngón

2. Đột ngột phát ra những âm thanh không có nghĩa như hắng giọng, ho khạc, khụt khịt, lầm bầm, tiếng kêu, tiếng rít, hít thở vào mạnh, nhưng không thực sự ho, khạc, nói điều gì.

Ở những dạng phức tạp khác có thể rối loạn kết hợp cả hai: cơ vận động và ngôn ngữ.

Chị Phan Hồng Thủy và con trai

Hiện tại, chưa biết rõ nguyên nhân nào gây ra TIC nhưng có thể liên quan đến yếu tố di truyền. Một số bằng chứng gần đây còn cho thấy môi trường có thể ảnh hưởng đến mức độ và tần suất xảy ra triệu chứng của TIC.

Trong một báo cáo gần đây của Hiệp Hội Co Giật Hoa Kỳ cho thấy tần suất và mức độ Rối loạn TICS có thể liên quan đến tác nhân gây stress từ môi trường. Tác nhân Stress có thể bao gồm 3 loại: Stress gây hứng thú/nghiện, Stress áp lực và stress do bị bệnh/đau/vết thương.

Ngày nay, bằng chứng khoa học cho thấy việc gia tăng thời gian tiếp xúc màn hình điện tử gây ra TICS là chưa rõ. Nhưng, giảm việc tiếp xúc sớm và sử dụng các thiết bị này là cho thấy giảm các triệu chứng liên quan TIC.

Còn theo Thạc sĩ, bác sĩ Lê Công Thiện – Trưởng phòng điều trị tâm thần trẻ em - Viện Sức khoẻ Tâm thần Quốc gia cho biết trên Infonet, trường hợp chia sẻ ở trên chưa khám thực thể nên không thể đánh giá. Bà mẹ cũng không cung cấp thời gian bé sử dụng điện thoại trong ngày là bao nhiêu nên việc nói rằng sử dụng điện thoại gây ra TIC là suy diễn. Hiện nay, bác sĩ Thiện cho biết chưa có nghiên cứu nào để thấy có mối quan hệ giữa sử dụng điện thoại và TIC tạm thời. Vì bệnh lý TIC đã xuất hiện từ năm 1885 khi đó chưa có điện thoại hay iPad.

Để chẩn đoán có phải trẻ bị TIC hay không, bác sĩ Thiện cho biết phải rất thận trọng và chẩn đoán loại trừ. Rối loạn TIC phải chẩn đoán loại trừ các nguyên nhân ví dụ như ợ có phải do tiêu hoá hay không... để chẩn đoán TIC phải theo dõi trong vòng 1 năm.

Vẫn theo bác sĩ Thiện, để điều trị căn bệnh này phải mất rất nhiều thời gian từ cho thuốc điều trị tới tư vấn để gia đình phối hợp cùng bác sĩ theo dõi cháu. Việc hợp tác của bố mẹ cháu rất quan trọng, không chỉ điều trị thuốc mà phải phối hợp cả điều trị hành vi.

Như vậy, việc dùng điện thoại nhiều có phải là "thủ phạm" gây nên chứng rối loạn cử động tạm thời ở cậu bé trên hay không vẫn chưa thể kết luận chính xác. Tuy nhiên, việc cho bé tiếp xúc quá sớm với điện thoại/ ipad hoặc cho bé tiếp xúc quá nhiều thời gian với các thiết bị này trước 5 tuổi, độ tuổi mà não bộ bé chưa phát triển đầy đủ sẽ dễ dàng làm bé nghiện. Tốt nhất với các bé dưới 2 tuổi bố mẹ không nên cho xem TV hoặc bất kì thiết bị điện tử nào, các bé trên 2 tuổi không được xem quá 2 tiếng/ngày. "Việc sinh ra 1 đứa trẻ khỏe mạnh và lành lặn là niềm vui lớn nhất của bạn và gia đình, do đó, đừng để 1 đứa trẻ vốn khỏe mạnh lành lặn lại trở nên khiếm khuyết do chính sự vô tâm hoặc suy nghĩ "lớn rồi tính" của cha mẹ", bác sĩ Anh Nguyễn chia sẻ.